Ψηφιακή Bιβλιοθήκη Europeana

Τη δέσμευσή τους να στηρίξουν την ψηφιακή βιβλιοθήκη Europeana, ως απάντηση στην επιθετική πολιτική των Google books εξέφρασαν οι υπουργοί Πολιτισμού και Οπτικοακουστικών της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες.  

Αποφασίστηκε μετά από πρόταση του Γάλλου υπουργού Πολιτισμού Frederic Mitterrand η δημιουργία μιας επιτροπής «σοφών» η οποία θα καθορίσει τις συνθήκες σύμπραξης των δημοσίων και ιδιωτικών φορέων που θα αναλάβουν τη διαδικασία της ψηφιοποίησης. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στη δημιουργία του νομικού πλαισίου ψηφιοποίησης για την ταχεία εξεύρεση λύσης για τα λεγόμενα «ορφανά» έργα. 

Ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Παύλος Γερουλάνος, κατά τη διάρκεια του γεύματος των υπουργών με θέμα συζήτησης τη διαχείριση και χρηματοδότηση της Europeana, τόνισε πως η επιθετική πολιτική της Google μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά από την Ευρώπη μόνο αν κατορθώσουμε να ανοίξουμε την Europeana στο σύνολο των έργων του δημοσίου τομέα, από ολόκληρο τον κόσμο, με αιχμή πάντα την προβολή του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Όσον αφορά τη χρηματοδότηση του προγράμματος τόνισε πως σαφώς πρέπει να διευρυνθεί με την παρουσία ιδιωτών, με την προϋπόθεση ότι ο ιδιώτης χρηματοδότης δεν θα μπορεί να έχει λέγειν στις αποφάσεις για το περιεχόμενο και τη στρατηγική της Europeana.  

Στο πλαίσιο της νέας οικονομίας ψηφιακού περιβάλλοντος που αναδύεται στην Ευρώπη, οι υπουργοί εξέφρασαν τη διάθεση να επεκταθεί η ψηφιοποίηση και σε άλλες μορφές πολιτιστικής έκφρασης, και να υποστηριχθεί το σύστημα Arrow για τον εντοπισμό των δικαιούχων και την πιστοποίηση των έργων ορφανών δικαιωμάτων.

πηγή: ANT1 Online: Στήριξη στην ψηφιακή βιβλιοθήκη Europeana

Διαλειτουργικότητα σε βιβλιοθήκες και αρχεία

 
Η δημιουργία των πολυάριθμων προτύπων που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία και την οργάνωση των τεκμηρίων των σύγχρονων βιβλιοθηκών προήλθε από την πολυμορφία και το εύρος του υλικού αυτού καθ εαυτού, από τις ανάγκες των χρηστών αλλά και από τους στόχους της εκάστοτε βιβλιοθήκης. Η ύπαρξη πολυάριθμων προτύπων γεννά, με την σειρά της, την ανομοιογένεια των βιβλιοθηκονομικών συστημάτων, την ανάπτυξη διαφορετικών γλωσσών κωδικοποίησης αλλά και την ανάπτυξη ποικίλων ορισμών για τις ίδιες πράξεις - αντικείμενα. Προβλήματα λοιπόν όπως η διαφορετική εφαρμογή των προτύπων από συναφείς μεταξύ τους οργανισμούς (βιβλιοθήκες, αρχεία, μουσεία), η διαφορετική αποτύπωση του περιεχομένου ενός τεκμηρίου, η χρήση διαφορετικών εργαλείων (θησαυρών, θεματικών επικεφαλίδων κ.α.), γίνεται συστηματική προσπάθεια να ξεπεραστούν με τη διαλειτουργικότητα.

Διαλειτουργικότητα (interoperability) ονομάζεται η δυνατότητα μεταφοράς και χρήσης της πληροφορίας με ενιαίο και αποτελεσματικό τρόπο από διαφορετικούς οργανισμούς και πληροφοριακά συστήματα. Ή αλλιώς είναι η δυνατότητα ανταλλαγής και ενοποίησης (integration) μηχαναγνώσιμων δεδομένων που προέρχονται από διαφορετικά πληροφοριακά περιβάλλοντα μέσω της υιοθέτησης κοινών προτύπων (Γ. Προκοπιάδου: Η διαλειτουργικότητα στο δημόσιο τομέα). Μια μέθοδος για να επιτευχθεί η διαλειτουργικότητα είναι η χρήση των διασταυρώσεων (crosswalks). Διασταύρωση σημαίνει τη σημασιολογική ή και τεχνική μονόδρομη αντιστοίχιση ενός πλαισίου μεταδεδομένων σε ένα άλλο πλαίσιο. Η διασταύρωση ακολουθείται και από κάποια προδιαγραφή μετατροπής μεταδεδομένων. Οι διασταυρώσεις δημιουργούνται κυρίως μεταξύ ευρέως χρησιμοποιούμενων σχημάτων μεταδεδομένων για την περιγραφή των πληροφοριακών πόρων. Στους πίνακες διασταυρώσεων αντιστοιχίζονται τα ανακτήσιμα στοιχεία των μεταδεδομένων μεταξύ διαφορετικών προτύπων και επικοινωνούν με το πρωτόκολλο αναζήτησης και ανάκτησης Z39.50. 

 Μια άλλη προσέγγιση επίτευξης της διαλειτουργικότητας είναι αυτή της αντιστοίχισης και ορίζεται ως η διαδικασία συσχετισμού στοιχείων ενός συνόλου με στοιχεία ενός άλλου συνόλου, ή το σύνολο των συσχετισμών που προκύπτουν από μια τέτοια διαδικασία. Την προσέγγιση αυτή ακολουθεί το OAI (Open Archive Initiative) Εκτός από τις διασταυρώσεις και τις αντιστοιχίσεις μια ακόμα λύση στο πρόβλημα της διαλειτουργικότητας επιτυγχάνεται με τα μητρώα μεταδεδομένων (metadata registries). Τα μητρώα μεταδεδομένων λειτουργούν σαν ένα τυπικό σύστημα τεκμηρίωσης στοιχείων, των συνόλων τους, της σημασίας, της περιγραφής και της σύνταξης ενός ή περισσοτέρων σχημάτων μεταδεδομένων. Επιτρέπουν στον κάθε οργανισμό να αναγνωρίζει, να κατανοεί και να επαναχρησιμοποιεί σχήματα, πλαίσια, πρότυπα, εφαρμογές ώστε να παράγει μεταδεδομένα με συνεπή τρόπο. 

Τα μητρώα μεταδεδομένων υιοθετούν πολλά από τα χαρακτηριστικά ενός ηλεκτρονικού λεξικού και αναπτύσσονται σύμφωνα με το πρότυπο ISO / IEC 11179 και το πρότυπο ANSI X3.285. Τα μητρώα μεταδεδομένων περιορίζονται σε ένα τομέα όπως εκπαίδευση, πολιτισμός, εκδόσεις κ.λπ. Τέτοια μητρώα μεταδεδομένων μπορούμε να δούμε από μπορούμε να δούμε από το ROADS (Resource Organization and Discovery in Subject based Services), το DCMI (Dublin Core Metadata Initiative), το FGDC (Federal Geographic Data Committee), το The Schemas Registry, το Environmental Data Registry, το DESIRE(Development of a European Service for Information on Research and Education)και το CORES.

Text Art Creations

Σύμφωνα με το "Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας" του καθηγητή Μπαμπινιώτη η λέξη "κείμενο" είναι το μεγαλύτερο ή μικρότερο κομμάτι συνεχούς προφορικού ή γραπτού λόγου που χαρακτηρίζεται από νοηματική και γλωσσική αλληλουχία και που η όλη συγκρότηση του διέπεται από συγκεκριμένες επικοινωνιακές προθέσεις του παραγωγού του. Επιπλέον ως κείμενο χαρακτηρίζεται και το μέρος ενός βιβλίου ή το τμήμα μιας σελίδας που περιλαμβάνει γραπτό λόγο. Στις εικόνες που ακολουθούν μπορούμε να δούμε ότι το «κείμενο» δεν περιορίζεται μόνο ως μέσo γλωσσικής επικοινωνίας, αλλά μπορεί να λειτουργήσει ως πρωτόλειο υλικό για τη δημιουργία γραφιστικών "ασκήσεων" Παραθέτουμε λοιπόν εικόνες, η δημιουργία των οποίων βασίστηκε στις λέξεις και στα κείμενα (αξίζει να κάνετε zoom πάνω τους).

tpgraphy tree by Fikriye

Jimi in type by Icantreed

Believe by Chronicdoodler

All about hand by Jason Wave

Typographic beer directions by Smooth as Sandpaper

Homeless by Emrahkara

One planet No3 by Harajukumatt

πηγή: 32 Beautiful Text Art Creations

Virtual συνέδριο για συλλέκτες σελιδοδεικτών

 
Στις 20 και 21 Φεβρουαρίου του 2010 συλλέκτες σελιδοδεικτών από όλο τον κόσμο θα μπορούν να μοιραστούν, διαδικτυακά για 24 ώρες, την αγάπη τους για τους σελιδοδείκτες. Πρόκειται για ένα «virtual» συνέδριο, με αφορμή το οποίο έχει αρχίσει να αναπτύσσεται ένα ενδιαφέρον project που εκτός από τις on-line παρουσιάσεις, προβλέπει τη διοργάνωση σεμιναρίων, παρουσίασης φωτογραφικού υλικού, ανταλλαγής και αγοραπωλησίας σελιδοδεικτών, καθώς και τη δημιουργία σχετικού forum και ιστολογίου.  

Τα θέματα που θα γίνει προσπάθεια να προσεγγίσουν οι παρουσιάσεις του συνεδρίου είναι:  
• Ιστορία των σελιδοδεικτών
• Πολιτιστικές αξίες - χρήσεις
• Εμφάνιση συλλογών  
• Οργάνωση των συλλογών  
• Παραδείγματα ειδικών συλλογών
• Δημιουργία σελιδοδεικτών
• Χρήση eBay και άλλες τοποθεσίες δημοπρασιών  
• Ηλεκτρονική πώληση
• Ανταλλαγές
• Ομάδες και οργανισμοί ως συλλέκτες
• Ιστορίες συλλεκτών – πώς δημιουργείται και αναπτύσσεται μια συλλογή 
• Ασυνήθιστες πτυχές μιας συλλογής
• Οι σελιδοδείκτες ως μέσω για την προώθηση της ανάγνωσης  
• Εκπαίδευση κοινού και νέοι συλλέκτες

  περισσότερες πληροφορίες εδώ

Stimulate 2010

Το πρόγραμμα Stimulate-2010, είναι ένα διεθνές πρόγραμμα εκπαίδευσης, το οποίο προσφέρει τη δυνατότητα εκπαίδευσης – επιμόρφωσης σε αποφοίτους των επιστημών και της τεχνολογίας (λίγο γενικό, αλλά έτσι αναγράφεται στην σχετική ανακοίνωση), οι οποίοι βρίσκονται στην αρχή της καριέρας τους. Στόχος του προγράμματος είναι να συμβάλει στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους στη συλλογή, αποθήκευση, ανάκληση, και τη διαχείριση των πληροφοριών. Η διάρκεια του προγράμματος είναι τρεις μήνες και θα διεξαχθεί στις Βρυξέλλες, στο Βέλγιο. Οι υποτροφίες που δίνονται είναι τουλάχιστον 12, με ανώτερο όριο τις 15 συμμετέχοντες από επιλεγμένες αναπτυσσόμενες χώρες. Ως όριο ηλικίας τίθενται τα 40 χρόνια. Η καταληκτική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων συμμετοχής είναι τα τέλη Ιανουαρίου του 2010.  

Ας μη βιαστείτε να πείτε και τι μας αφορά αυτό το πρόγραμμα εμάς εδώ στην Ελλάδα (είμαστε αναπτυγμένη χώρα τρομάρα μας). Εκτιμούμε, ότι αν κοιτάξουμε γύρω μας, στις βιβλιοθήκες, στα ιδρύματα που εργαζόμαστε πολλοί από μας, αλλά και όχι μόνο, θα διακρίνουμε αρκετούς που ίσως τους ενδιαφέρει αυτό το πρόγραμμα. Πιστεύουμε ότι δεν είναι κόπος να το αναρτήσουμε σε κάποιο πίνακα ανακοινώσεων ή να το διαδώσουμε προφορικά. Περισσότερες πληροφοριές εδώ και εδώ Υ.Γ. Μιας και το «συζητάμε», έχω μια απορία: λέτε ο ΟΑΕΔ να ενημερώνει τους εγγεγραμμένους στα μητρώα του, καταγόμενους από αναπτυσσόμενες χώρες, για τέτοιου είδους προγράμματα ??? 

πηγή: Librarians Without Borders

e-books: μια δεύτερη οπτική γωνία

Τα e-books σώζουν τα δέντρα. Αυτό είναι ένα από τα πολλά περιβαλλοντικά οφέλη των ψηφιακών εκδόσεων και της ανάγνωσης. Ακολουθεί λίστα με τα περιβαλλοντικά οφέλη ανάγνωσης e-books: 1.προστασία δέντρων  
2.μείωση κατανάλωσης χαρτιού  
3.εξοικονόμηση ενέργειας, η οποία χρησιμοποιείται για την παραγωγή βιβλίων
4.εξάλειψη των υλικών συσκευασίας, καθώς και το σύνολο της ενέργειας και του κόστους, που συνδέονται με τα υλικά, αυτά
5.εξοικονόμηση καυσίμων που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά βιβλία και του χαρτιού: από την επιχείρηση εκτύπωσης στην αποθήκη, και στη συνέχεια από την αποθήκη στον πελάτη
6. εξάλειψη της ρύπανσης που προκαλείται από την παραγωγή βιβλίων και από τη ναυτιλία, η οποία χρησιμοποιείται για τη μεταφορά των πρώτων υλών αλλά και των βιβλίων
7. μείωση της σπατάλης ενέργειας, του κόστους σε χρήμα, και της ρύπανσης, τα οποία απαιτούνται για τη διάθεση των βιβλίων
8. εξοικονόμηση χρημάτων. 

Αυτό τον καιρό τα χρήματα είναι ένα "σπάνιο πράσινο είδος". Αν τα 2 δισεκατομμύρια βιβλία που πωλήθηκαν στις ΗΠΑ τον περασμένο χρόνο, είχαν πωληθεί ως e-books - με πέντε δολάρια το λιγότερο, ανά βιβλίο - θα μπορούσαμε να είχαμε αποθηκεύσει περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια. Περιβαλλοντικά οφέλη από τα δωρεάν e-books Σε περισσότερα από τρία χρόνια, πάνω από 200 εκατομμύρια δωρεάν e-books έγιναν download από τις ιστοσελίδες Project Gutenberg (PG) και World eBook Fair (WEF). Αν αυτά τα 200 εκατομμύρια βιβλία είχαν τυπωθεί έγιναν από χαρτί, πόσα δέντρα θα είχαν σωθεί;

Ας κάνουμε μια σειρά από υπολογισμούς. Στις ΗΠΑ σε ένα χρόνο, παράγονται 2 δισεκατομμύρια βιβλία. Για να παραχθεί το χαρτί που χρειάζεται για τα βιβλία αυτά, απαιτείται η κατανάλωση 32 εκατομμυρίων δέντρων. Υπολογίζεται λοιπόν ότι ένα δέντρο αποδίδει χαρτί για 62,5 βιβλία περίπου. (Φυσικά, οι αριθμοί ποικίλουν ανάλογα με τον ποιο εμπειρογνώμονα θα επιλέξετε να πιστέψετε) Τα 200 εκατομμύρια free download e-books από το Project Gutenberg και το WEF έσωσαν περίπου τρία εκατομμύρια διακόσιες χιλιάδες (3.200.000) δέντρα. Αυτός ο αριθμός (200 εκατομμύρια free download e-books) προέρχεται από δύο μόνο πηγές διάθεσης e-books. 

Υπάρχουν όμως και πολλές άλλες που παρέχουν παρόμοιες υπηρεσίες, όπως το Google Books, το Internet Archive, το Feedbooks, το Manybooks, το Scribd, και πολλά άλλα. Papers και εφημερίδες Κάθε χρόνο, παράγονται περισσότερα από 300 εκατομμύρια τόνους χαρτιού. Τα βιβλία δεν είναι η μόνη πηγή κατανάλωσης χαρτιού. Για την έκδοση ενός κυριακάτικου φύλλου της εφημερίδας New York Times καταναλώνονται 75.000 δέντρα. Για την έκδοση των κυριακάτικων φύλλων των New York Times, σε ένα έτος χρειάζονται άνω των 3.900.000 δέντρα.  

Η βιομηχανία παραγωγής εφημερίδων στις ΗΠΑ, κάθε χρόνο, καταναλώνει 95 εκατομμύρια δέντρα Και οι ΗΠΑ τι ποσοστό του χαρτιού που καταναλώνουν, ανακυκλώνουν; Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Rainforestmaker.org, ανακυκλώνουν το 40 τοις εκατό των σκουπιδιών χαρτιού και προϊόντων από χαρτί. Εκδοτική Παραγωγή (Σημείωση: Αυτή τη στιγμή δεν εξετάζουμε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την κατασκευή και τη χρήση των ειδικών συσκευών ανάγνωσης e-Books, καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι, προς το παρόν έχουν πρόσβαση στα e-books μέσω των υπολογιστών (επιτραπέζιων ή φορητών), των iPhones, των iPod Touches, αλλά και άλλων κινητές συσκευές που ήδη χρησιμοποιούν)  

Πόσα δέντρα χρησιμοποιούνται για να παραχθούν τα βιβλία που εκδίδονται στις ΗΠΑ; Σύμφωνα με το blog Eco-Libris, η βιομηχανία έκδοσης βιβλίων στις ΗΠΑ καταναλώνει 16 εκατομμύρια τόνους χαρτιού το χρόνο. Υπολογίζεται ότι περίπου 20 δένδρα αποδίδουν ένα τόνο χαρτιού. Ως εκ τούτου, η εκδοτική βιομηχανία των ΗΠΑ καταναλώνει 32 εκατομμύρια δέντρα ετησίως. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Green Press Initiative (περισσότερα σχετικά με την GPI, παρακάτω): «Η εκδοτική βιομηχανία των ΗΠΑ (βιβλίων και εφημερίδων) χρησιμοποιεί 125 εκατομμύρια δέντρα το χρόνο και να εκπέμπει περισσότερα από 40 εκατ. μετρικούς τόνους CO2 ετησίως, εκπομπές ισοδύναμες με τις ετήσιες εκπομπές CO2, 7,3 εκατομμυρίων αυτοκινήτων» Δέκα βήματα για την «αειφόρο» εκδοτική παραγωγή

Αγαπάμε τα «χάρτινα» βιβλία, και δεν προτείνουμε ως λύση, το μποϊκοτάζ των έντυπων εκδόσεων. Αντ' αυτού, εξετάζουμε εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος «έντυπες εκδόσεις» vs «οικολογικής προστασίας», με προσανατολισμό αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί "βιώσιμες εκδόσεις" (sustainable publishing) Υπάρχουν πολλοί τρόποι που μπορούν οι εκδόσεις βιβλίων να γίνουν περισσότερο «φιλικές προς το περιβάλλον». Οι αναγνώστες θα πρέπει να γνωρίζουν αυτές τις δυνατότητες, και εκδότες θα πρέπει να τους τις παρέχουν:  

1. Οι παραδοσιακοί εκδότες θα πρέπει να προσφέρουν τις εκδόσεις των βιβλίων και σε e-book μορφή - όπως PDF και E-PUB - σε χαμηλότερη τιμή από την έντυπη. Αυτό δεν είναι μόνο μια καλή περιβαλλοντική πρακτική, αλλά και μια επιχειρηματική στρατηγική με προσανατολισμό το μέλλον. O «Reilly Media CEO Tim O'Reilly» έγραψε πρόσφατα: «Δεν είμαστε πλέον ένας εκδότης έντυπων βιβλίων που τυχαίνει να πουλάμε και ψηφιακά βιβλία πάρα πολύ. Είμαστε ένας ψηφιακός εκδότης που πουλάει και έντυπα βιβλία. Όλες οι εκδόσεις είναι πλέον ψηφιακές, και όλα τα γραπτά είναι γραμμένα για το Web» Δεν χρειάζονται ειδικές συσκευές για την ανάγνωση των e-books, καθώς αυτό μπορεί να γίνει μέσω ενός υπολογιστή, ενός Smartphone ή iPhone αλλά και ενός iPod. Οι ειδικές συσκευές ανάγνωσης e-books πρέπει να λειτουργήσουν υβριδικές συσκευές που θα παρέχουν περισσότερες υπηρεσίες από την απλή ανάγνωση διαφόρων e-books. Παρακολουθήστε ενδεικτικά το βίντεο «Possible or probable?» 

2. Αντί για τα χιλιάδες εκτυπωμένα βιβλία, από τους διάφορους εκτυπωτές ή από τους εκδότες, ένας συγγραφέας μπορεί να χρησιμοποιήσει μια Print-On-Demand (POD) υπηρεσία, όπως η Lulu ή Lightning Source. Οι POD υπηρεσίες είναι μια μέθοδος εκτύπωσης ενός βιβλίου τη φορά , έπειτα από παραγγελία (με ψηφιακή εκτύπωση). Η ποιότητα των POD βιβλίων δεν υστερεί ιδιαίτερα από αυτή των βιβλίων που εκδίδονται στα παραδοσιακά τυπογραφία. Ο POD τρόπος έκδοσης βιβλίων δεν μειώνει μόνο το ρίσκο να υπάρξουν απούλητα βιβλία, αλλά συμβάλει στην μείωση του κόστους και στην εξοικονόμηση ενέργειας Επιπλέον για τη διάθεση των βιβλίων που εκδίδονται με POD δεν χρειάζεται η διαμεσολάβηση «αποθήκης», αντίθετα αποστέλλονται απευθείας από τον εκδότη στον πελάτη, γεγονός που συμβάλει σταδιακά στη μείωση του κόστους των τυπωμένων βιβλίων (μελανό σημείο το κόστος των ταχυδρομικών μεταφορών).

3. Συμβουλή προς τους αναγνώστες: πείτε στον εκδότη και στον βιβλιοπώλη σας ότι θα προτιμούσατε να αγοράζεται βιβλία, τα οποία τυπώνονται 100% σε ανακυκλωμένο χαρτί. Συμβουλή προς τους εκδότες: Ρωτήστε των τυπογράφο σας σχετικά με τις δυνατότες χρήσης ανακυκλωμένου χαρτιού. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα ανακυκλωμένο χαρτί, παρέχει η GreenPeace Book Campaign  

4. Η Green Press Initiative (GPI) είναι μια πολύτιμη πηγή για όλους στον κλάδο βιβλίο. Ιδιώτες και οι επιχειρήσεις μπορούν να έχουν πρόσβαση με μια ετήσια συνδρομή. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της GPI: Πρόκειται για ένα μη-κερδοσκοπικό πρόγραμμα σε συνεργασία με εκδότες, τυπογράφους, κατασκευαστές χαρτιού και όσους γενικά ασχολούνται με το βιβλίο και γενικά τις έντυπες εκδόσεις (εφημερίδες, περιοδικά), με στόχο την ελαχιστοποίηση των κοινωνικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκύπτουν από την έκδοση και εμπόριο των έντυπων εκδόσεων, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων στην εξαφάνιση των δασών, στην αλλαγή του κλίματος αλλά και στις κοινότητες από όπου οι πρώτες ύλες προέρχονται. Τα μέλη του GPI δεν χρησιμοποιούν μόνο ανακυκλωμένο χαρτί, αλλά χρησιμοποιούν χαρτί πιστοποιημένο από το Συμβούλιο Διαχείρισης Δασών (FSC). Το FSC χαρτί προέρχεται από δέντρα από δάση που δεν κινδυνεύουν. Σήμερα, περισσότεροι από 180 εκδότες βιβλίων έχουν ενταχθεί GPI, πολλοί από τους οποίους αποτελούν μεγάλους εκδοτικούς οίκους, με ποσοστό κοντά στο 42% της αγοράς στον κλάδο των εκδόσεων βιβλίων των ΗΠΑ.  

5. Είναι δύσκολο να βρει κανείς πληροφορίες για την τύχη των απούλητων βιβλίων. Αυτό μας κάνει να υποπτευόμαστε το χειρότερο: υπάρχουν εκατομμύρια βιβλία που δεν ανακυκλώνονται. Στις Κάτω Χώρες, κάθε χρόνο, πάνω από ένα εκατομμύριο βιβλία πολτοποιούνται και μετατρέπονται σε χαρτί τουαλέτας. Το βιβλίο «Δεκατρία Φεγγάρια» δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2006. Γράφτηκε από τον Charles Frazier, πρώτο μυθιστόρημα του οποίου «Cold Mountain» γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Ένας πόλεμος προσφορών για τα «Δεκατρία Φεγγάρια» είχε ως αποτέλεσμα την προκαταβολή 8 εκατομμυρίων δολάρια, για το συγγραφέα. Αρχικά λοιπόν τυπώθηκαν 750.000 βιβλία, από τα οποία περίπου, τα 368.000 αντίτυπα πουλήθηκαν. Ο εκδότης λοιπόν έχασε 5,5 εκατομμύρια δολάρια, περίπου. Ποιος γνωρίζει την τύχη των υπόλοιπων βιβλίων;  

6. Το «πεπρωμένο» των e-books είναι να μην μένουν «κρυμμένα», όπως η χαμένη Ατλαντίδα, ή να θάβονται όπως ο θησαυρό του Monte Cristo, ή να φυλάσσονται όπως χρυσός στο Φορτ Νοξ. Δυστυχώς, πολλά e-books πωλούνται σε εξειδικευμένο format, ώστε να μην είναι δυνατή η ανταλλαγή. Ακόμη και η νέα μορφή e-pub, που κατοχυρώνεται σιγά σιγά ως τυποποιημένο format, μπορεί να είναι «εχθρική» στη διαδικασία ανταλλαγής δεδομένων. Για την αποφυγή παρεξηγήσεων προτείνεται, πριν από την αγορά ένος e-book, να υπάρχει σαφής διευκρίνηση για τα δικαιώματα των αγοραστών, σχετικά με την επαναχρησιμοποίηση τους  

7. Μερικές φορές είναι προτιμότερο να δανείζεται κανείς κάποιο βιβλίο, παρά να το αγοράσει.

8. Οι αναγνώστες και οι εκδότες θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο φύτευσης ενός δέντρου για κάθε βιβλίο που αγοράζονται ή πουλούν. Σχετικές συμβουλές από την Arbor Day Foundation και την Trees Forever. Επίσης σχετικό ενδιαφέρον και το Project των Ηνωμένων Εθνών «Plant for the Planet: Billion Tree Campaign» Και γιατί όχι να φυτεύεται ένα δέντρο για κάθε e-book που πωλείται ή αγοράζεται ή για κάθε e-book που γίνεται ελεύθερα downloaded?  

πηγή: Ebooks Save Millions of Trees: 10 Ideas For Sustainable Publishing

e-books: μια οπτική γωνία

Οι πειρατές του e-book

Στο στόχαστρο των χάκερ η λογοτεχνία στο Ιnternet

Ρεπορτάζ της κας Ειρ. Μητροπούλου

στην εφημερίδα Το Βήμα στις 31-10- 2009

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και η αναπαραγωγή, μηχανική ή ψηφιακή, χωρίς προηγούμενη άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 που ισχύει στην Ελλάδα και κανόνες διεθνούς δικαίου. Και τι μ΄ αυτό; Μετά τη μουσική και τις ταινίες, οι χάκερ έχουν βάλει στο στόχαστρο τα βιβλία στο Ιnternet. Ξέρουν να σπάνε τους κώδικες προστασίας των μπεστ σέλερ και τα προσφέρουν ήδη δωρεάν σε sites ανταλλαγής ψηφιακών αρχείων.  

Στις 15 Σεπτεμβρίου η Αmazon. com άρχισε να πουλάει την ψηφιακή έκδοση του νέου μυθιστορήματος του Νταν Μπράουν. Κάθε e-book, που στοιχίζει 9,99 δολάρια (6,69 ευρώ), προστατεύεται από DRΜ (digital rights management, την κατοχύρωση των ψηφιακών πνευματικών δικαιωμάτων), λογισμικά που θεωρητικώς εμποδίζουν την παράνομη αντιγραφή. Ενα τέταρτο της ώρας αργότερα, μηνύματα στο Τwitter ενημέρωσαν κάθε ενδιαφερόμενο ότι ένα ψηφιακό αντίτυπο του «Χαμένου Συμβόλου» («Τhe Lost Symbol») έχει ανέβει και διατίθεται, δωρεάν φυσικά, σε ιστοτόπους ανταλλαγής αρχείων «από χρήστη σε χρήστη» (τα λεγόμενα «peer to peer» στα αγγλικά).  

Υστερα από 48 ώρες ειδικοί σε συστήματα ηλεκτρονικής ασφαλείας στις ΗΠΑ υπολόγιζαν ότι μόνο στο Τorrent, ένα από τα πιο γνωστά τέτοια sites, το «Χαμένο Σύμβολο» είχε κατέβει παρανόμως περί τις 40.000 φορές. Από εκεί, το πειρατικό e-book εξαπλώνεται σε δεκάδες sites. Τα ίχνη του χάνονται από κάθε έλεγχο και στατιστική καταγραφή. Ποιος μπορεί να κυνηγήσει τους χάκερ και να εισπράξει δικαιώματα; Η πειρατεία των ηλεκτρονικών βιβλίων λογοτεχνίας είναι φαινόμενο σχετικώς καινούργιο και η αγορά προς το παρόν μικρή. 

Σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, μόλις το 6% των αναγνωστών λέει ότι θα διάβαζε λογοτεχνία, για ψυχαγωγία, στην οθόνη. Εχει προηγηθεί, από το 1999, το Νapster και η έκρηξη της μόδας των downloads αρχείων μουσικής από το Ιnternet. Στο τέλος του 2005 προγράμματα όπως το WinΜx και το eΜule άνοιξαν τον δρόμο για την online πειρατεία των κινηματογραφικών ταινιών. Και μετά ήρθε το Κindle της Αmazon. com. Μια συσκευή ηλεκτρονικής ανάγνωσης που κυκλοφόρησε σε 100 χώρες, διαφημισμένη ως «ηλεκτρονική βιβλιοθήκη» με 300.000 τίτλους ήδη διαθέσιμους στα αγγλικά. Εκδότες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού λένε ότι μαζί του άρχισε το φαινόμενο της «ναπστεροποίησης του βιβλίου», ένα πεδίο δόξης λαμπρό για τους χάκερ των e-books.

Στον αγγλόφωνο κόσμο ψηφιακά βιβλιοπωλεία όπως το Αmazon ή το Βarnes & Νoble προτείνουν στους πελάτες εκατοντάδες χιλιάδες τίτλους. Συνήθως τα DRΜ επιτρέπουν στον χρήστη που έχει πληρώσει να κάνει κάποια αντίγραφα για προσωπική χρήση. Προϋποτίθεται κάποια γραφειοκρατική διαδικασία. Στη θεωρία και διά νόμου απαγορεύεται να τυπώσει το ψηφιακό βιβλίο ή να το δανείσει σε κάποιον φίλο.  

Στην πράξη τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η πειρατεία του ηλεκτρονικού βιβλίου έχει το φολκλόρ και τους ήρωές της ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Ο πιο γνωστός είναι ο Ντμίτρι Σκλιάροφ, ένας νεαρός ρώσος προγραμματιστής που έσπασε πρώτος το σύστημα προστασίας κειμένων σε μορφή αρχείου (φορμάτ) ΡDF που πουλούσε η Αdobe. Ηταν τέτοια η επιτυχία, ώστε έλαβε πρόσκληση από αμερικανούς χάκερ να παραστεί σε συνέδριό τους στο Λας Βέγκας. Εκεί τον συνέλαβε το FΒΙ τον Ιούλιο του 2001. Απελευθερώθηκε λίγους μήνες αργότερα, όταν η Αdobe απέσυρε την αγωγή κατόπιν πιέσεων οργανώσεων υπεράσπισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Από εφέτος η ρωσική εταιρεία πληροφορικής ΕlcomSoft, στην οποία εργαζόταν ο Σκλιάροφ, άρχισε να πουλάει στο Διαδίκτυο ένα νέο λογισμικό που «σπάει» κωδικούς ασφαλείας, ονόματι ΑΡDFΡR, προς 99 δολάρια. Θεωρητικώς το αγοράζουν όσοι έχουν χάσει τους κωδικούς πρόσβασης σε αρχεία τους, για να τους ανακτήσουν, αλλά ποιος μπορεί να τους ελέγξει; Η ιδεολογία των χάκερ του βιβλίου είναι ίδια με αυτήν των άλλων πειρατών του Διαδικτύου. Πιστεύουν ότι είναι ήρωες της ελεύθερης διακίνησης ιδεών και προϊόντων του πολιτισμού, η πρωτοπορία μιας νέας παγκόσμιας δημοκρατίας της γνώσης, η οποία θα διατίθεται δωρεάν, και χωρίς σύνορα, σε όλους. Προς το παρόν το διεθνές δίκαιο τους διώκει σαν κλέφτες δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.
 
Παραβάτες οι Ελληνες εξαιτίας άγνοιας του νόμου «Στην Ελλάδα υπάρχει ζήτημα αναθεώρησης της νομοθεσίας στην ψηφιακή εποχή. Ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας του υπουργείου Πολιτισμού είχε επεξεργαστεί σχέδιο νόμου, αλλά δεν προχώρησε» λέει ο Αρης Πετρόπουλος, διευθυντής του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Εργων του Λόγου (ΟΣΔΕΛ). Για το 2008 ο ΟΣΔΕΛ έχει αποδώσει στα μέλη του, έλληνες εκδότες και συγγραφείς, το ποσό των 2 εκατ. ευρώ από δικαιώματα αναπαραγωγής των έργων τους. Ομως, το ποσό αυτό είναι ακόμη πολύ μικρό σε σχέση με το σύνολο των δικαιωμάτων. Στα 12 χρόνια της λειτουργίας του ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός έχει κερδίσει δίκες, πέτυχε εξωδικαστικούς διακανονισμούς και έχει διανείμει μεγάλα ποσά στους 1.700 δικαιούχουςμέλη του, κυρίως για μη λογοτεχνικά έργα.

Οι περισσότερες παραβάσεις γίνονται εν αγνοία του νόμου από πανεπιστήμια, από διδακτικό προσωπικό και φοιτητές, για φωτοτυπίες σημειώσεων. «Αλλά τον τελευταίο χρόνο, σε κάποια sites, όπως το ebibliothiki.blogspot.comκαι το gamato.info, έχουν ανέβει σκαναρισμένα σε ελεύθερη πρόσβαση και λογοτεχνικά έργα στα ελληνικά» λέει ο κ. Πετρόπουλος. Φαίνεται ότι ο Νίκος Καζαντζάκης είναι ο συγγραφέας τον οποίο προτιμούν οι περισσότεροι πειρατές του ηλεκτρονικού βιβλίου στην Ελλάδα. Τα πνευματικά δικαιώματα του έργου του τα έχει ο θετός γιος της χήρας του συγγραφέα, ο κύπριος πρώην υπουργός και δεξί χέρι του Μακαρίου, εκδότης Πάτροκλος Σταύρου. Σύμφωνα με τον ΟΣΔΕΛ, το 2008 τουλάχιστον οκτώ sites ανέβαζαν λογοτεχνικά έργα στα ελληνικά, χωρίς να αποδίδουν πνευματικά δικαιώματα σε εκείνους που τα δικαιούνται. Οσοι ανέγραφαν υπευθύνους επικοινωνίας στα sites τους, το πλήρωσαν. 

Υστερα από τη νομική προσβολή, αναγκάστηκαν να κατεβάσουν τα έργα από το Ιnternet. «Τον Μάιο του 2009 κατέβηκε έργο, λόγω δικής μας παρέμβασης. Αλλά ανέβηκε πάλι, στις αρχές του Οκτωβρίου, χωρίς να αναγράφεται υπεύθυνος επικοινωνίας. Η έδρα τους είναι εκτός Ελλάδος» λέει ο κ. Πετρόπουλος.

Ο σελιδοδείκτης του μήνα