Η δημιουργία των πολυάριθμων προτύπων που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία και την οργάνωση των τεκμηρίων των σύγχρονων βιβλιοθηκών προήλθε από την πολυμορφία και το εύρος του υλικού αυτού καθ εαυτού, από τις ανάγκες των χρηστών αλλά και από τους στόχους της εκάστοτε βιβλιοθήκης. Η ύπαρξη πολυάριθμων προτύπων γεννά, με την σειρά της, την ανομοιογένεια των βιβλιοθηκονομικών συστημάτων, την ανάπτυξη διαφορετικών γλωσσών κωδικοποίησης αλλά και την ανάπτυξη ποικίλων ορισμών για τις ίδιες πράξεις - αντικείμενα. Προβλήματα λοιπόν όπως η διαφορετική εφαρμογή των προτύπων από συναφείς μεταξύ τους οργανισμούς (βιβλιοθήκες, αρχεία, μουσεία), η διαφορετική αποτύπωση του περιεχομένου ενός τεκμηρίου, η χρήση διαφορετικών εργαλείων (θησαυρών, θεματικών επικεφαλίδων κ.α.), γίνεται συστηματική προσπάθεια να ξεπεραστούν με τη διαλειτουργικότητα.
Διαλειτουργικότητα (interoperability) ονομάζεται η δυνατότητα μεταφοράς και χρήσης της πληροφορίας με ενιαίο και αποτελεσματικό τρόπο από διαφορετικούς οργανισμούς και πληροφοριακά συστήματα. Ή αλλιώς είναι η δυνατότητα ανταλλαγής και ενοποίησης (integration) μηχαναγνώσιμων δεδομένων που προέρχονται από διαφορετικά πληροφοριακά περιβάλλοντα μέσω της υιοθέτησης κοινών προτύπων (Γ. Προκοπιάδου: Η διαλειτουργικότητα στο δημόσιο τομέα). Μια μέθοδος για να επιτευχθεί η διαλειτουργικότητα είναι η χρήση των διασταυρώσεων (crosswalks). Διασταύρωση σημαίνει τη σημασιολογική ή και τεχνική μονόδρομη αντιστοίχιση ενός πλαισίου μεταδεδομένων σε ένα άλλο πλαίσιο. Η διασταύρωση ακολουθείται και από κάποια προδιαγραφή μετατροπής μεταδεδομένων. Οι διασταυρώσεις δημιουργούνται κυρίως μεταξύ ευρέως χρησιμοποιούμενων σχημάτων μεταδεδομένων για την περιγραφή των πληροφοριακών πόρων. Στους πίνακες διασταυρώσεων αντιστοιχίζονται τα ανακτήσιμα στοιχεία των μεταδεδομένων μεταξύ διαφορετικών προτύπων και επικοινωνούν με το πρωτόκολλο αναζήτησης και ανάκτησης Z39.50.
Μια άλλη προσέγγιση επίτευξης της διαλειτουργικότητας είναι αυτή της αντιστοίχισης και ορίζεται ως η διαδικασία συσχετισμού στοιχείων ενός συνόλου με στοιχεία ενός άλλου συνόλου, ή το σύνολο των συσχετισμών που προκύπτουν από μια τέτοια διαδικασία. Την προσέγγιση αυτή ακολουθεί το OAI (Open Archive Initiative) Εκτός από τις διασταυρώσεις και τις αντιστοιχίσεις μια ακόμα λύση στο πρόβλημα της διαλειτουργικότητας επιτυγχάνεται με τα μητρώα μεταδεδομένων (metadata registries). Τα μητρώα μεταδεδομένων λειτουργούν σαν ένα τυπικό σύστημα τεκμηρίωσης στοιχείων, των συνόλων τους, της σημασίας, της περιγραφής και της σύνταξης ενός ή περισσοτέρων σχημάτων μεταδεδομένων. Επιτρέπουν στον κάθε οργανισμό να αναγνωρίζει, να κατανοεί και να επαναχρησιμοποιεί σχήματα, πλαίσια, πρότυπα, εφαρμογές ώστε να παράγει μεταδεδομένα με συνεπή τρόπο.
Τα μητρώα μεταδεδομένων υιοθετούν πολλά από τα χαρακτηριστικά ενός ηλεκτρονικού λεξικού και αναπτύσσονται σύμφωνα με το πρότυπο ISO / IEC 11179 και το πρότυπο ANSI X3.285. Τα μητρώα μεταδεδομένων περιορίζονται σε ένα τομέα όπως εκπαίδευση, πολιτισμός, εκδόσεις κ.λπ. Τέτοια μητρώα μεταδεδομένων μπορούμε να δούμε από μπορούμε να δούμε από το ROADS (Resource Organization and Discovery in Subject based Services), το DCMI (Dublin Core Metadata Initiative), το FGDC (Federal Geographic Data Committee), το The Schemas Registry, το Environmental Data Registry, το DESIRE(Development of a European Service for Information on Research and Education)και το CORES.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου