e-books: μια δεύτερη οπτική γωνία

Τα e-books σώζουν τα δέντρα. Αυτό είναι ένα από τα πολλά περιβαλλοντικά οφέλη των ψηφιακών εκδόσεων και της ανάγνωσης. Ακολουθεί λίστα με τα περιβαλλοντικά οφέλη ανάγνωσης e-books: 1.προστασία δέντρων  
2.μείωση κατανάλωσης χαρτιού  
3.εξοικονόμηση ενέργειας, η οποία χρησιμοποιείται για την παραγωγή βιβλίων
4.εξάλειψη των υλικών συσκευασίας, καθώς και το σύνολο της ενέργειας και του κόστους, που συνδέονται με τα υλικά, αυτά
5.εξοικονόμηση καυσίμων που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά βιβλία και του χαρτιού: από την επιχείρηση εκτύπωσης στην αποθήκη, και στη συνέχεια από την αποθήκη στον πελάτη
6. εξάλειψη της ρύπανσης που προκαλείται από την παραγωγή βιβλίων και από τη ναυτιλία, η οποία χρησιμοποιείται για τη μεταφορά των πρώτων υλών αλλά και των βιβλίων
7. μείωση της σπατάλης ενέργειας, του κόστους σε χρήμα, και της ρύπανσης, τα οποία απαιτούνται για τη διάθεση των βιβλίων
8. εξοικονόμηση χρημάτων. 

Αυτό τον καιρό τα χρήματα είναι ένα "σπάνιο πράσινο είδος". Αν τα 2 δισεκατομμύρια βιβλία που πωλήθηκαν στις ΗΠΑ τον περασμένο χρόνο, είχαν πωληθεί ως e-books - με πέντε δολάρια το λιγότερο, ανά βιβλίο - θα μπορούσαμε να είχαμε αποθηκεύσει περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια. Περιβαλλοντικά οφέλη από τα δωρεάν e-books Σε περισσότερα από τρία χρόνια, πάνω από 200 εκατομμύρια δωρεάν e-books έγιναν download από τις ιστοσελίδες Project Gutenberg (PG) και World eBook Fair (WEF). Αν αυτά τα 200 εκατομμύρια βιβλία είχαν τυπωθεί έγιναν από χαρτί, πόσα δέντρα θα είχαν σωθεί;

Ας κάνουμε μια σειρά από υπολογισμούς. Στις ΗΠΑ σε ένα χρόνο, παράγονται 2 δισεκατομμύρια βιβλία. Για να παραχθεί το χαρτί που χρειάζεται για τα βιβλία αυτά, απαιτείται η κατανάλωση 32 εκατομμυρίων δέντρων. Υπολογίζεται λοιπόν ότι ένα δέντρο αποδίδει χαρτί για 62,5 βιβλία περίπου. (Φυσικά, οι αριθμοί ποικίλουν ανάλογα με τον ποιο εμπειρογνώμονα θα επιλέξετε να πιστέψετε) Τα 200 εκατομμύρια free download e-books από το Project Gutenberg και το WEF έσωσαν περίπου τρία εκατομμύρια διακόσιες χιλιάδες (3.200.000) δέντρα. Αυτός ο αριθμός (200 εκατομμύρια free download e-books) προέρχεται από δύο μόνο πηγές διάθεσης e-books. 

Υπάρχουν όμως και πολλές άλλες που παρέχουν παρόμοιες υπηρεσίες, όπως το Google Books, το Internet Archive, το Feedbooks, το Manybooks, το Scribd, και πολλά άλλα. Papers και εφημερίδες Κάθε χρόνο, παράγονται περισσότερα από 300 εκατομμύρια τόνους χαρτιού. Τα βιβλία δεν είναι η μόνη πηγή κατανάλωσης χαρτιού. Για την έκδοση ενός κυριακάτικου φύλλου της εφημερίδας New York Times καταναλώνονται 75.000 δέντρα. Για την έκδοση των κυριακάτικων φύλλων των New York Times, σε ένα έτος χρειάζονται άνω των 3.900.000 δέντρα.  

Η βιομηχανία παραγωγής εφημερίδων στις ΗΠΑ, κάθε χρόνο, καταναλώνει 95 εκατομμύρια δέντρα Και οι ΗΠΑ τι ποσοστό του χαρτιού που καταναλώνουν, ανακυκλώνουν; Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Rainforestmaker.org, ανακυκλώνουν το 40 τοις εκατό των σκουπιδιών χαρτιού και προϊόντων από χαρτί. Εκδοτική Παραγωγή (Σημείωση: Αυτή τη στιγμή δεν εξετάζουμε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την κατασκευή και τη χρήση των ειδικών συσκευών ανάγνωσης e-Books, καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι, προς το παρόν έχουν πρόσβαση στα e-books μέσω των υπολογιστών (επιτραπέζιων ή φορητών), των iPhones, των iPod Touches, αλλά και άλλων κινητές συσκευές που ήδη χρησιμοποιούν)  

Πόσα δέντρα χρησιμοποιούνται για να παραχθούν τα βιβλία που εκδίδονται στις ΗΠΑ; Σύμφωνα με το blog Eco-Libris, η βιομηχανία έκδοσης βιβλίων στις ΗΠΑ καταναλώνει 16 εκατομμύρια τόνους χαρτιού το χρόνο. Υπολογίζεται ότι περίπου 20 δένδρα αποδίδουν ένα τόνο χαρτιού. Ως εκ τούτου, η εκδοτική βιομηχανία των ΗΠΑ καταναλώνει 32 εκατομμύρια δέντρα ετησίως. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Green Press Initiative (περισσότερα σχετικά με την GPI, παρακάτω): «Η εκδοτική βιομηχανία των ΗΠΑ (βιβλίων και εφημερίδων) χρησιμοποιεί 125 εκατομμύρια δέντρα το χρόνο και να εκπέμπει περισσότερα από 40 εκατ. μετρικούς τόνους CO2 ετησίως, εκπομπές ισοδύναμες με τις ετήσιες εκπομπές CO2, 7,3 εκατομμυρίων αυτοκινήτων» Δέκα βήματα για την «αειφόρο» εκδοτική παραγωγή

Αγαπάμε τα «χάρτινα» βιβλία, και δεν προτείνουμε ως λύση, το μποϊκοτάζ των έντυπων εκδόσεων. Αντ' αυτού, εξετάζουμε εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος «έντυπες εκδόσεις» vs «οικολογικής προστασίας», με προσανατολισμό αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί "βιώσιμες εκδόσεις" (sustainable publishing) Υπάρχουν πολλοί τρόποι που μπορούν οι εκδόσεις βιβλίων να γίνουν περισσότερο «φιλικές προς το περιβάλλον». Οι αναγνώστες θα πρέπει να γνωρίζουν αυτές τις δυνατότητες, και εκδότες θα πρέπει να τους τις παρέχουν:  

1. Οι παραδοσιακοί εκδότες θα πρέπει να προσφέρουν τις εκδόσεις των βιβλίων και σε e-book μορφή - όπως PDF και E-PUB - σε χαμηλότερη τιμή από την έντυπη. Αυτό δεν είναι μόνο μια καλή περιβαλλοντική πρακτική, αλλά και μια επιχειρηματική στρατηγική με προσανατολισμό το μέλλον. O «Reilly Media CEO Tim O'Reilly» έγραψε πρόσφατα: «Δεν είμαστε πλέον ένας εκδότης έντυπων βιβλίων που τυχαίνει να πουλάμε και ψηφιακά βιβλία πάρα πολύ. Είμαστε ένας ψηφιακός εκδότης που πουλάει και έντυπα βιβλία. Όλες οι εκδόσεις είναι πλέον ψηφιακές, και όλα τα γραπτά είναι γραμμένα για το Web» Δεν χρειάζονται ειδικές συσκευές για την ανάγνωση των e-books, καθώς αυτό μπορεί να γίνει μέσω ενός υπολογιστή, ενός Smartphone ή iPhone αλλά και ενός iPod. Οι ειδικές συσκευές ανάγνωσης e-books πρέπει να λειτουργήσουν υβριδικές συσκευές που θα παρέχουν περισσότερες υπηρεσίες από την απλή ανάγνωση διαφόρων e-books. Παρακολουθήστε ενδεικτικά το βίντεο «Possible or probable?» 

2. Αντί για τα χιλιάδες εκτυπωμένα βιβλία, από τους διάφορους εκτυπωτές ή από τους εκδότες, ένας συγγραφέας μπορεί να χρησιμοποιήσει μια Print-On-Demand (POD) υπηρεσία, όπως η Lulu ή Lightning Source. Οι POD υπηρεσίες είναι μια μέθοδος εκτύπωσης ενός βιβλίου τη φορά , έπειτα από παραγγελία (με ψηφιακή εκτύπωση). Η ποιότητα των POD βιβλίων δεν υστερεί ιδιαίτερα από αυτή των βιβλίων που εκδίδονται στα παραδοσιακά τυπογραφία. Ο POD τρόπος έκδοσης βιβλίων δεν μειώνει μόνο το ρίσκο να υπάρξουν απούλητα βιβλία, αλλά συμβάλει στην μείωση του κόστους και στην εξοικονόμηση ενέργειας Επιπλέον για τη διάθεση των βιβλίων που εκδίδονται με POD δεν χρειάζεται η διαμεσολάβηση «αποθήκης», αντίθετα αποστέλλονται απευθείας από τον εκδότη στον πελάτη, γεγονός που συμβάλει σταδιακά στη μείωση του κόστους των τυπωμένων βιβλίων (μελανό σημείο το κόστος των ταχυδρομικών μεταφορών).

3. Συμβουλή προς τους αναγνώστες: πείτε στον εκδότη και στον βιβλιοπώλη σας ότι θα προτιμούσατε να αγοράζεται βιβλία, τα οποία τυπώνονται 100% σε ανακυκλωμένο χαρτί. Συμβουλή προς τους εκδότες: Ρωτήστε των τυπογράφο σας σχετικά με τις δυνατότες χρήσης ανακυκλωμένου χαρτιού. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα ανακυκλωμένο χαρτί, παρέχει η GreenPeace Book Campaign  

4. Η Green Press Initiative (GPI) είναι μια πολύτιμη πηγή για όλους στον κλάδο βιβλίο. Ιδιώτες και οι επιχειρήσεις μπορούν να έχουν πρόσβαση με μια ετήσια συνδρομή. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της GPI: Πρόκειται για ένα μη-κερδοσκοπικό πρόγραμμα σε συνεργασία με εκδότες, τυπογράφους, κατασκευαστές χαρτιού και όσους γενικά ασχολούνται με το βιβλίο και γενικά τις έντυπες εκδόσεις (εφημερίδες, περιοδικά), με στόχο την ελαχιστοποίηση των κοινωνικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκύπτουν από την έκδοση και εμπόριο των έντυπων εκδόσεων, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων στην εξαφάνιση των δασών, στην αλλαγή του κλίματος αλλά και στις κοινότητες από όπου οι πρώτες ύλες προέρχονται. Τα μέλη του GPI δεν χρησιμοποιούν μόνο ανακυκλωμένο χαρτί, αλλά χρησιμοποιούν χαρτί πιστοποιημένο από το Συμβούλιο Διαχείρισης Δασών (FSC). Το FSC χαρτί προέρχεται από δέντρα από δάση που δεν κινδυνεύουν. Σήμερα, περισσότεροι από 180 εκδότες βιβλίων έχουν ενταχθεί GPI, πολλοί από τους οποίους αποτελούν μεγάλους εκδοτικούς οίκους, με ποσοστό κοντά στο 42% της αγοράς στον κλάδο των εκδόσεων βιβλίων των ΗΠΑ.  

5. Είναι δύσκολο να βρει κανείς πληροφορίες για την τύχη των απούλητων βιβλίων. Αυτό μας κάνει να υποπτευόμαστε το χειρότερο: υπάρχουν εκατομμύρια βιβλία που δεν ανακυκλώνονται. Στις Κάτω Χώρες, κάθε χρόνο, πάνω από ένα εκατομμύριο βιβλία πολτοποιούνται και μετατρέπονται σε χαρτί τουαλέτας. Το βιβλίο «Δεκατρία Φεγγάρια» δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2006. Γράφτηκε από τον Charles Frazier, πρώτο μυθιστόρημα του οποίου «Cold Mountain» γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Ένας πόλεμος προσφορών για τα «Δεκατρία Φεγγάρια» είχε ως αποτέλεσμα την προκαταβολή 8 εκατομμυρίων δολάρια, για το συγγραφέα. Αρχικά λοιπόν τυπώθηκαν 750.000 βιβλία, από τα οποία περίπου, τα 368.000 αντίτυπα πουλήθηκαν. Ο εκδότης λοιπόν έχασε 5,5 εκατομμύρια δολάρια, περίπου. Ποιος γνωρίζει την τύχη των υπόλοιπων βιβλίων;  

6. Το «πεπρωμένο» των e-books είναι να μην μένουν «κρυμμένα», όπως η χαμένη Ατλαντίδα, ή να θάβονται όπως ο θησαυρό του Monte Cristo, ή να φυλάσσονται όπως χρυσός στο Φορτ Νοξ. Δυστυχώς, πολλά e-books πωλούνται σε εξειδικευμένο format, ώστε να μην είναι δυνατή η ανταλλαγή. Ακόμη και η νέα μορφή e-pub, που κατοχυρώνεται σιγά σιγά ως τυποποιημένο format, μπορεί να είναι «εχθρική» στη διαδικασία ανταλλαγής δεδομένων. Για την αποφυγή παρεξηγήσεων προτείνεται, πριν από την αγορά ένος e-book, να υπάρχει σαφής διευκρίνηση για τα δικαιώματα των αγοραστών, σχετικά με την επαναχρησιμοποίηση τους  

7. Μερικές φορές είναι προτιμότερο να δανείζεται κανείς κάποιο βιβλίο, παρά να το αγοράσει.

8. Οι αναγνώστες και οι εκδότες θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο φύτευσης ενός δέντρου για κάθε βιβλίο που αγοράζονται ή πουλούν. Σχετικές συμβουλές από την Arbor Day Foundation και την Trees Forever. Επίσης σχετικό ενδιαφέρον και το Project των Ηνωμένων Εθνών «Plant for the Planet: Billion Tree Campaign» Και γιατί όχι να φυτεύεται ένα δέντρο για κάθε e-book που πωλείται ή αγοράζεται ή για κάθε e-book που γίνεται ελεύθερα downloaded?  

πηγή: Ebooks Save Millions of Trees: 10 Ideas For Sustainable Publishing