άρθρο του κ. Αλ. Πολίτη
στο περιοδικό Μνήμων τ. 12 (1989)
Το ότι τα αρχεία αποτελούν μια από τις κυριότερες πηγές της ιστορίας, είναι πια κοινός τόπος - το αναφέρουν ώςκαι τα σχολικά εγχειρίδια τώρα. Σ'αυτά θα αναζητήσει ο ιστορικός τα δεδομένα, τις μαρτυρίες,τα όσα θα του επιτρέψουν να παραμερίσει τους μύθους που σκοτίζουν τη γνώση, και να καταλάβει το πώς ήταν κάποτε τα πράγματα.
Μονάχα που αυτοί οι κοινοί τόποι μας κάνουν συχνά να λησμονούμε πως τα αρχεία δεν συγκροτήθηκαν για να διευκολύνουν το επάγγελμά-μας. Δεν φτιάχτηκαν με την προοπτική του μέλλοντος, ούτε πολύ περισσότερο, της αναδρομικής-τους χρήσης· φτιάχτηκαν για να διατηρήσουν μιαν άλλου τύπου μνήμη, όχι την ιστορική. Αν τα πιστέψουμε για το μαγικό κουτί της Πανδώρας όπου φυλάγεται ατόφια η ιστορία, αν νομίσουμε πως αρκεί να βουτήξουμε βαθιά στο βυθό-τους και ν'ανασύρουμε στην επιφάνειατα όσα πλούτη βρήκαμε, κινδυνεύουμε να μας παρασύρουν οι δίνες της δικής-τους λογικής. Για να τις αποφύγουμε, θα πρέπει να προϊδεαστούμε για τον βυθό-τους προτού καν βουτήξουμε.
Ας πιάσουμε λοιπόν το νήμα από την αρχή. Τι είναι το αρχείο μιας δημόσιας, λόγου χάρη, υπηρεσίας; Είναι βέβαια ένα τμήμα όπου έχει μεταφερθεί ό,τι εμφανίζει μειωμένο πρακτικό, καθημερινό, ενδιαφέρον, όπως το παλιό βιβλίο του ταμείου, οι κατά καιρούς διαταγές των ανωτέρων, εγκύκλιοι, αποφάσεις, κάποια πρωτόκολλα που έκλεισαν — ό,τι τελοσπάντων δεν είναι πια σε χρήση και παραμερίζεται, χωρίς όμως και να πεταχτεί στα άχρηστα.
Έτσι ο όγκος, ο πλούτος, η υφή αυτού του αρχείου, θα είναι ανάλογα με τη γραφειοκρατική συνείδηση της υπηρεσίας·γιατί, ακριβώς, μια αρκετά αναπτυγμένη γραφειοκρατική συνείδηση και καταγράφει αλλά και διατηρεί - ενώ μια μειωμένη ξεκαθαρίζει εύκολα και δεν διστάζει να πετάξει.
το πλήρες κείμενο εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου