άρθρο της κυρίας Κατερίνας Στάμου στο e-zine EXITmag
Στο σχολείο από την πρώτη τάξη του δημοτικού μέχρι και την τελευταία τάξη του λυκείου, καθηγητές και δάσκαλοι μας παρότρυναν να διαβάζουμε. Όχι μονάχα τα ενδοσχολικά μαθήματά μας -πράγμα, αυτονόητο- αλλά γενικά, μας συμβούλευαν να μελετάμε κάθε λογής αξιόλογο βιβλίο που θα τύχαινε να πέσει στα χέρια μας. Αυτό που δε μας διευκρίνισε κανείς καθηγητής ποτέ (εκτός κι αν εγώ δεν το θυμάμαι, οπότε ζητώ ταπεινά συγγνώμη για τη βιασύνη μου), ήταν το γιατί πρέπει να διαβάζουμε, τι είναι αυτό που μας προσφέρει η ανάγνωση.
Πολλοί -όπως και οι γονείς μας, διαβασμένοι ή μη- προσθέτουν μια φράση στο τέλος της πρότασης που έχει να κάνει με τέτοιου είδους θέματα η οποία διατυπώνει ένα επιχείρημα τύπου "τα βιβλία ανοίγουν το μυαλό" ή κάτι παρόμοιο. Σε ό,τι αφορά τη λογοτεχνία, η διδακτέα ύλη του μαθήματος Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο σχολείο, δε με πολυβοήθησε να καταλάβω τι ακριβώς ήταν αυτό που άνοιγε το μυαλό, μιας και παρατηρείται εύκολα μια ισοπεδωτική ομοιομορφία στο ύφος των κειμένων που έπρεπε να διδαχτούμε: κείμενα για τη βουκολική ζωή στο βουνό, δημοτικά τραγούδια, συγκινητικά φιλειρηνικά ποιήματα Ελλήνων, κυρίως, δημιουργών, ήταν η πλειοψηφία της διδακτέας ύλης, κι απ' όσο γνωρίζω είναι ακόμα. Το κράμα αξιόλογο μεν, πληκτικό σε ό,τι αφορά μορφή και πλοκή δε. Το μυαλό μας είχε μπουχτίσει, δεν ξέραμε πώς να το "ανοίξουμε".
Ίσως ακόμη και τώρα, πολλά παιδιά να μην έχουν ξεκάθαρη εικόνα στο μυαλό τους για το τι σημαίνει η διαδικασία ανάγνωσης λογοτεχνικών και μη κειμένων, ή για το είδος των βιβλίων που κυκλοφορούν, πράγμα που οφείλεται -με μια δόση υπερβολής ίσως-, εκτός από την έλλειψη ενημέρωσης, στη δομή αυτού του μαθήματος! Η "παραίτηση" από τη μάθηση που διακρίνει αρκετούς συνομηλίκους μας, όχι τόσο σε πανεπιστημιακό, αλλά κυρίως σε προσωπικό επίπεδο, ίσως να έχει τις ρίζες της στην έλλειψη κάποιας ουσιαστικής παρότρυνσης και κάποιου δυνατού ερεθίσματος, που θα τους κάνει να δουν ξεκάθαρα την ανεξίτηλη μαγεία που αφήνει μέσα μας η γνώση. Πώς μπορούμε όμως μόνοι μας να διευθύνουμε τις αναγνωστικές μας προτιμήσεις και τι κερδίζουμε από αυτό; Προσωπικά, μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς παγωτό (μπορώ άραγε;), μπορώ να τη φανταστώ χωρίς τηλέφωνο και χωρίς την αστραφτερή λιακάδα της Ελλάδας, αδυνατώ όμως να τη φανταστώ χωρίς τα αγαπημένα μου βιβλία.
Τα βιβλία είναι ένα από τα πιο σταθερά κομμάτια της ζωής μου μαζί με τη μουσική. Είμαι ιδιότροπη αναγνώστρια και περήφανη, δεν αφήνω τον εαυτό μου να παρασυρθεί ποτέ από πωλήσεις, προσπαθώ να αποφεύγω την ανάγνωση κειμένων που δε θα φέρουν κάποιο θετικό αποτέλεσμα μέσα μου. Κάποιος εδώ θα μπορούσε να εκφράσει αντίλογο: "αν δεν έχεις διαβάσει κάτι, πώς μπορείς να το κρίνεις;", όμως η ποιότητα του περιεχομένου ενός βιβλίου είναι πράγματα που με λίγη εμπειρία μπορεί κανείς εύκολα να διακρίνει. Έμαθα για τους συγγραφείς που μ' αρέσουν ή που σκοπεύω να διαβάσω στο μέλλον, μέσα από τραγούδια αγαπημένων μου μουσικών, από στιχουργούς επηρεασμένους από λογοτέχνες και από άλλους συγγραφείς. Κρατώ στο μυαλό μου λίγα ονόματα αξιότιμων κριτικών βιβλίου από τους οποίους διαβάζοντας τα κείμενά τους παίρνω μια συμβουλή, και αφήνω το παράλληλο σύμπαν κακόγουστων και ανώφελων αναγνωσμάτων να υπάρχει μακρυά από το μικρόκοσμό μου.
Ποιά χαρακτηρίζω κακόγουστα και ανώφελα αναγνώσματα; Νουβέλες που κατατάσσονται οικειοθελώς στα "γκέτο" αντρική και γυναικεία ή ροζ λογοτεχνία, μελέτες παραψυχολογίας και τα ρέστα (ποτέ δεν κατάλαβα αυτό τον όρο αλλά τον θεωρώ χάσιμο χρόνου), επικίνδυνες για την ψυχή και το σώμα(!) εθνικόφρονες μελέτες κ.α. Πιστεύω,λοιπόν,ότι μέσα στην πληθώρα παλιών και νέων εκδόσεων θα ήταν φρόνιμο κανείς να αναζητά υπεύθυνα αυτό που του αξίζει πραγματικά να διαβάσει, για να εμπλουτίσει τη ζωή του και να διαμορφώσει την προσωπική του συνείδηση. Η σωστή ανάγνωση δεν είναι μόνο θέμα ποσότητας, η μόρφωση δεν πρέπει να ταυτίζεται με τη μανία για την κατανάλωση, πράγμα που σημαίνει πως παίζει σπουδαίο ρόλο στη ζωή μας το τι διαβάζουμε περισσότερο από το πόσο διαβάζουμε. Βεβαίως, η συχνότητα και η επιμέλεια σε συνδυασμό με την αξία του βιβλίου είναι αυτά που συνθέτουν την εικόνα ενός καλού αναγνώστη και μπορούν με μεγαλύτερη ευκολία να βελτιώσουν τη ζωή μας και τον εαυτό μας.......
το πλήρες άρθρο εδώ
Στο σχολείο από την πρώτη τάξη του δημοτικού μέχρι και την τελευταία τάξη του λυκείου, καθηγητές και δάσκαλοι μας παρότρυναν να διαβάζουμε. Όχι μονάχα τα ενδοσχολικά μαθήματά μας -πράγμα, αυτονόητο- αλλά γενικά, μας συμβούλευαν να μελετάμε κάθε λογής αξιόλογο βιβλίο που θα τύχαινε να πέσει στα χέρια μας. Αυτό που δε μας διευκρίνισε κανείς καθηγητής ποτέ (εκτός κι αν εγώ δεν το θυμάμαι, οπότε ζητώ ταπεινά συγγνώμη για τη βιασύνη μου), ήταν το γιατί πρέπει να διαβάζουμε, τι είναι αυτό που μας προσφέρει η ανάγνωση.
Πολλοί -όπως και οι γονείς μας, διαβασμένοι ή μη- προσθέτουν μια φράση στο τέλος της πρότασης που έχει να κάνει με τέτοιου είδους θέματα η οποία διατυπώνει ένα επιχείρημα τύπου "τα βιβλία ανοίγουν το μυαλό" ή κάτι παρόμοιο. Σε ό,τι αφορά τη λογοτεχνία, η διδακτέα ύλη του μαθήματος Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο σχολείο, δε με πολυβοήθησε να καταλάβω τι ακριβώς ήταν αυτό που άνοιγε το μυαλό, μιας και παρατηρείται εύκολα μια ισοπεδωτική ομοιομορφία στο ύφος των κειμένων που έπρεπε να διδαχτούμε: κείμενα για τη βουκολική ζωή στο βουνό, δημοτικά τραγούδια, συγκινητικά φιλειρηνικά ποιήματα Ελλήνων, κυρίως, δημιουργών, ήταν η πλειοψηφία της διδακτέας ύλης, κι απ' όσο γνωρίζω είναι ακόμα. Το κράμα αξιόλογο μεν, πληκτικό σε ό,τι αφορά μορφή και πλοκή δε. Το μυαλό μας είχε μπουχτίσει, δεν ξέραμε πώς να το "ανοίξουμε".
Ίσως ακόμη και τώρα, πολλά παιδιά να μην έχουν ξεκάθαρη εικόνα στο μυαλό τους για το τι σημαίνει η διαδικασία ανάγνωσης λογοτεχνικών και μη κειμένων, ή για το είδος των βιβλίων που κυκλοφορούν, πράγμα που οφείλεται -με μια δόση υπερβολής ίσως-, εκτός από την έλλειψη ενημέρωσης, στη δομή αυτού του μαθήματος! Η "παραίτηση" από τη μάθηση που διακρίνει αρκετούς συνομηλίκους μας, όχι τόσο σε πανεπιστημιακό, αλλά κυρίως σε προσωπικό επίπεδο, ίσως να έχει τις ρίζες της στην έλλειψη κάποιας ουσιαστικής παρότρυνσης και κάποιου δυνατού ερεθίσματος, που θα τους κάνει να δουν ξεκάθαρα την ανεξίτηλη μαγεία που αφήνει μέσα μας η γνώση. Πώς μπορούμε όμως μόνοι μας να διευθύνουμε τις αναγνωστικές μας προτιμήσεις και τι κερδίζουμε από αυτό; Προσωπικά, μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς παγωτό (μπορώ άραγε;), μπορώ να τη φανταστώ χωρίς τηλέφωνο και χωρίς την αστραφτερή λιακάδα της Ελλάδας, αδυνατώ όμως να τη φανταστώ χωρίς τα αγαπημένα μου βιβλία.
Τα βιβλία είναι ένα από τα πιο σταθερά κομμάτια της ζωής μου μαζί με τη μουσική. Είμαι ιδιότροπη αναγνώστρια και περήφανη, δεν αφήνω τον εαυτό μου να παρασυρθεί ποτέ από πωλήσεις, προσπαθώ να αποφεύγω την ανάγνωση κειμένων που δε θα φέρουν κάποιο θετικό αποτέλεσμα μέσα μου. Κάποιος εδώ θα μπορούσε να εκφράσει αντίλογο: "αν δεν έχεις διαβάσει κάτι, πώς μπορείς να το κρίνεις;", όμως η ποιότητα του περιεχομένου ενός βιβλίου είναι πράγματα που με λίγη εμπειρία μπορεί κανείς εύκολα να διακρίνει. Έμαθα για τους συγγραφείς που μ' αρέσουν ή που σκοπεύω να διαβάσω στο μέλλον, μέσα από τραγούδια αγαπημένων μου μουσικών, από στιχουργούς επηρεασμένους από λογοτέχνες και από άλλους συγγραφείς. Κρατώ στο μυαλό μου λίγα ονόματα αξιότιμων κριτικών βιβλίου από τους οποίους διαβάζοντας τα κείμενά τους παίρνω μια συμβουλή, και αφήνω το παράλληλο σύμπαν κακόγουστων και ανώφελων αναγνωσμάτων να υπάρχει μακρυά από το μικρόκοσμό μου.
Ποιά χαρακτηρίζω κακόγουστα και ανώφελα αναγνώσματα; Νουβέλες που κατατάσσονται οικειοθελώς στα "γκέτο" αντρική και γυναικεία ή ροζ λογοτεχνία, μελέτες παραψυχολογίας και τα ρέστα (ποτέ δεν κατάλαβα αυτό τον όρο αλλά τον θεωρώ χάσιμο χρόνου), επικίνδυνες για την ψυχή και το σώμα(!) εθνικόφρονες μελέτες κ.α. Πιστεύω,λοιπόν,ότι μέσα στην πληθώρα παλιών και νέων εκδόσεων θα ήταν φρόνιμο κανείς να αναζητά υπεύθυνα αυτό που του αξίζει πραγματικά να διαβάσει, για να εμπλουτίσει τη ζωή του και να διαμορφώσει την προσωπική του συνείδηση. Η σωστή ανάγνωση δεν είναι μόνο θέμα ποσότητας, η μόρφωση δεν πρέπει να ταυτίζεται με τη μανία για την κατανάλωση, πράγμα που σημαίνει πως παίζει σπουδαίο ρόλο στη ζωή μας το τι διαβάζουμε περισσότερο από το πόσο διαβάζουμε. Βεβαίως, η συχνότητα και η επιμέλεια σε συνδυασμό με την αξία του βιβλίου είναι αυτά που συνθέτουν την εικόνα ενός καλού αναγνώστη και μπορούν με μεγαλύτερη ευκολία να βελτιώσουν τη ζωή μας και τον εαυτό μας.......
το πλήρες άρθρο εδώ
1 σχόλιο:
Ενδιαφέρον άρθρο και σε ευχαριστώ που μας το μετέφερες. Προσωπικά πιστεύω ότι το "γιατί πρέπει να διαβάζω" το απαντάει ο καθένας μόνος του, το ανακαλύπτει σιγά σιγά. Πάντα συμφωνώ τον "ορισμό" που έχει δώσει κάποιος (νομίζω ο Bloom) "η ανάγνωση είναι πράξη μοναχική".
Δημοσίευση σχολίου