Text Encoding Initiative (ΤΕΙ) & θεατρικά κείμενα

Η ανάπτυξη εξειδικευμένων ηλεκτρονικών προγραμμάτων (κυρίως μέσω διαδικτύου) βασίζεται σε δυο κύριους άξονες, στον εναρμονισμό με την παραδοσιακή εκδοτική παραγωγή και στην ανάπτυξη υβριδικών χαρακτηριστικών (διευρύνοντας και συνθέτοντας τα υπάρχοντα δεδομένα). Τέτοια ηλεκτρονικά προγράμματα είναι αυτά που χρησιμοποιούν τη γλώσσα Extensive Markup Language (XML). 

Ειδικότερα για το θεατρικό υλικό έχει αναπτυχθεί μια πιο εξειδικευμένη γλώσσα προγραμματισμού, το Text Encoding Initiative (ΤΕΙ). Χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη χειρόγραφα, διάφορες εκδόσεις του κειμένου, ερμηνευτικά κείμενα, υλικό παραστάσεων δημιουργείται το βασικό ηλεκτρονικό αρχείο. Επόμενο βήμα η σύνταξη και η οργάνωση των δεδομένων εκείνων ώστε να διαφανούν οι υπάρχουσες αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους. Διαμορφώνοντας μια υβριδική πυκνή βάση, στην οποία τα δεδομένα συνδέονται το ένα με το άλλο με περίπλοκους τρόπους.  

Η δομή οργάνωσης απομακρύνεται από τις αυστηρές ιεραρχίες, που στηρίζονται σε ένα κεντρικό πυρήνα, καθώς και από τη λογική του στατικού ψηφιακού υλικού, το οποίο έχει την δυνατότητα της προσθήκης, όχι όμως και εκείνη της αναδιοργάνωσης του υλικού. Η θεωρία του Hypertext βασίζεται σε αυτό που ονομάζεται rhyzomatic. Ο όρος προέρχεται ετυμολογικά από τη δομή της μπλεγμένης ρίζας. Παραπέμποντας στην σύνθετη και απρόβλεπτη σύσταση της οργάνωσης των δεδομένων, που προέρχονται από ένα αόριστο αριθμό πυρήνων (κέντρων). Με τον όρο πυρήνας αναφερόμαστε στο κείμενο, στα δεδομένα, τα οποία έχουν διαμορφωθεί με συγκεκριμένο τρόπο, ώστε να υπάρχει η απαιτούμενη ομοιομορφία. Ομοιομορφία που προσανατολίζεται στην εξάλειψη προβλημάτων όπως: τυπογραφικά λάθη, συσχετισμός τυπωμένων πηγών με χειρόγραφες πηγές κ.α. Συγκεκριμένα αναφορικά με τις εκδόσεις θεατρικών έργων απαιτείται προσεκτική επεξεργασία, λόγω της πολυμορφίας της δομής του εκάστοτε έργου (που τροποποιείται από έκδοση σε έκδοση). 

Υπάρχουν τα διαλογικά μέρη, η ένδειξη για το ποιο πρόσωπο μιλάει, περιγραφές χώρων, σκηνικές οδηγίες, άλλες σημειώσεις. Εξαιτίας των ειδικών κειμενικών και υλικών απαιτήσεων των θεατρικών έργων σχεδιάστηκαν συγκεκριμένα προγράμματα κωδικοποίησης των κειμένων αυτών. Κωδικοποιούνται λοιπόν με λεκτικό πρόθεμα -ετικέτα ο ομιλητής (sp) και το περιεχόμενο της ομιλίας (lg). Παρέχοντας τη δυνατότητα αλλαγής του προθέματος, για να διαφανεί η όποια διαφοροποίηση, στην εξέλιξη του έργου. Επιπλέον είναι εφικτή να αλλάξει το περιεχόμενο που κωδικοποιείται μέσα σε μια ετικέτα ακόμα κι αν ο ομιλητής παραμείνει σταθερός. Η εφαρμογή αυτή της σταθεράς επιτρέπει να διαφανούν γλωσσικές πτυχές ενός χαρακτήρα (ομιλητή) στο σύνολο κάποιο έργων (όχι σε ένα μεμονωμένο ), π.χ. ο ρόλος του Sir John Falstaff τον συναντάμε και στις «Εύθυμες κυράδες του Ουίντσορ» και σto Ερρίκος ο 4ος.  

Από κει και πέρα η κωδικοποίηση καθορίζεται και από άλλα δομικά στοιχεία του εκάστοτε έργο, όπως αν είναι:  
* σε πεζό λόγο ή σε στίχο, σε ποιητική δομή.  
* σε πολυπρόσωπες σκηνές όπου οι ομιλητές μοιράζονται ένα στίχο
* στη διατήρηση στοιχείων της έντυπης έκδοσης π.χ. στον τρόπο που δηλώνεται ο ομιλητής. Άλλες ετικέτες που μπορούν να δημιουργηθούν είναι η σκηνική (sc), που περιλαμβάνει τις σκηνικές οδηγίες και η ετικέτα κίνηση, όπου δηλώνεται η πραγματική κίνηση (act) των χαρακτήρων πάνω στη σκηνή. Η ετικέτα αυτή λειτουργεί ως συμπλήρωμα στην σκηνική. Τα χαρακτηριστικά αυτά ομαδοποιούνται παρέχοντας το απαραίτητο δομικό πλαίσιο, με τη χρήση:  
* αριθμημένων «div» στοιχείων
* τύπο και
* «n» ιδιότητες. Τα θεατρικά έργα συνήθως είναι οριζόντια δομημένα, με διάλογους, τραγούδια, σχόλια, οδηγίες. Σπανιότερα έχουν κάθετη δομή. Συχνά, λοιπόν δημιουργείται το πρόβλημα των πολλαπλών ιεραρχιών π.χ. όταν υπάρχουν πολύπλοκα γλωσσικά σχήμα που επικαλύπτονται. Συγκεκριμένα η ύπαρξη ταυτόχρονης ομιλίας και δράσης, όπου κάθε συστατικό λαμβάνει μια μοναδική ταυτότητα. Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίζεται με την ανάπτυξη ενός πλέγματος δεικτών και των ετικετών ή με την σύνδεση των στοιχείων με προσδιοριστικές κλίμακες.

Η προσπάθεια ανάπτυξης της ΤΕΙ αλλά και ευρύτερα της XML προσανατολίζεται στην ανάγκη να διατηρηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο το σύνολο των δεδομένων των έργων, ενώ συγχρόνως να είναι εφικτή η ελεύθερη και ακριβής σύνδεση μεταξύ τους.