Εξιστόρηση αναγνωστικής πορείας

Ξετυλίγοντας το κουβάρι των αναγνωστικών μου αναμνήσεων, με αφορμή την ενδιαφέρουσα πρόσκληση του "Βιβλιοθηκάριου", συνειδητοποίησα για πρώτη φορά μερικά πράγματα, τα οποία μοιράζομαι μαζί σας: Το μεγαλύτερο ποσοστό της βιβλιοθήκης μου αποτελείται από λογοτεχνικά βιβλία. Την καλύτερη θέση στα ράφια έχουν τα βιβλία θεάτρου (κείμενα, κριτικές, λευκώματα, δοκίμια). Τα βιβλία γυναικών συγγραφέων αποτελούν μειοψηφία. Ανά περίοδο «κολλούσα» με συγγραφείς και εκδόσεις, σε σημείο εξάντλησης της εργογραφία τους ή του καταλόγου τους (παρακάτω δίνω τίτλους βιβλίων που ακόμα και σήμερα αποτελούν μικρές αδυναμίες ή μεγάλες εμμονές). Ως τώρα απέτυχα παταγωδώς στις απόπειρες ανάγνωσης φιλοσοφίας, ποίησης και Ν. Καζαντζάκη. Τέλος (θέμα ψυχανάλυσης) δεν μου άρεσε, και δεν μου αρέσει να διαβάζω βιβλία που έχω δανειστεί, είτε από φίλους, είτε από βιβλιοθήκες. Τα περισσότερα από αυτά, πριν σχεδόν τα τελειώσω και τα επιστρέψω, τα αγοράζω. Μεγάλο πένθος όταν κάποιο από αυτά ήταν ή είναι εξαντλημένο…. 

Όπουςςς δεν υπάρχει στα ράφια μου κανέναν βιβλίο βιβλιοθηκονομίας, κι όμως θα έπαιρνα όρκο ότι κάπου είχα έναν Μπώκο…… 

 Πιάνοντας το νήμα από την αρχή, θυμάμαι ότι το πρώτο βιβλίο που κατάφερα, κάπου στη μέση του δημοτικού, να διαβάσω ολόκληρο (χρειάστηκα κάπου στους 6 μήνες), ήταν η «Ιστορία ενός καρυοθραύστη» του Αλ. Δουμά από τις εκδ. Καστανιώτη. Τα περισσότερα βιβλία εκείνης της εποχής ήταν δώρα αγαπημένων προσώπων, βιβλία που ένιωθα την υποχρέωση ότι έπρεπε να τα διαβάσω. Όμως κάπου εκεί ανάμεσα στις σελίδες της «Ιόλης» και του «Θείου Πλάτωνα» η υποχρέωση μετατράπηκε σε απόλαυση. Έτσι από αρχάριος αναγνώστης σε σύντομο χρονικό διάστημα έγινα βιβλιοφάγος. Μέχρι τα πρώτα χρόνια του γυμνασίου αγαπημένα βιβλία στάθηκαν τα βιβλία της «Νεανικής Σειράς» των εκδ. Καστανιώτη, οι συλλογές για παιδιά και νέους του Πατάκη (τι όμορφα εξώφυλλα και εικονογράφηση από το Σπ. Ορνεράκη), αλλά και τα βιβλία της «Παγκόσμιας Νεανικής Βιβλιοθήκης» του Ψυχογιού (βιβλιαράκια με ραμμένη ράχη και σκληρό εξώφυλλο). 

 Στα χρόνια του λυκείου γεννιούνται νέες αναζητήσεις, που οδηγούν σε διαφορετικά αναγνώσματα. Νέα μεγάλη αγάπη το θέατρο. Τα ράφια αρχίζουν να γεμίζουν με τα βιβλιαράκια των εκδ. Επικαιρότητα με Σαίξπηρ και Αρχαίες Ελληνικές Τραγωδίες - Τσέχωφ, T. Ουίλλιαμς, Πιραντέλλο από τις εκδ. Δωδώνη - Μητροπούλου, Χρυσούλης, Ποντίκας από τις εκδ. Γνώση. Ιδιαίτερη αδυναμία υπήρξαν οι εκδ. του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, με Μολιέρο, Ρακίνα, Μαριβώ. Παράλληλα τότε, αρχίζω να γνωρίζω τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία, τον T. Ρούσσο (Μιχαήλ κ.α. διηγήματα), το Λ. Χρηστίδη (Ο τυχερός αριθμός του δόκτορος Μπου), τον Χ. Μίσσιο, τον Αντ. Σαμαράκη (Ζητείται Ελπίς), τον Τ. Λειβαδίτη (Εκκρεμές). Ένα από τα πολυδιαβασμένα βιβλία της εποχής εκείνης, υπήρξε η «Ελληνική Μυθολογία» του Ν. Τσιφόρου από τις εκδ. Ερμής. 

Την εποχή των Πανελλαδικών ξενυχτάω με τα βιβλία των Κάφκα (Πύργος εκδ. Κέδρος), Π. Ζισκίντ (Το περιστέρι εκδ. Ψυχογιός), Φ. Ντοστογιέφσκι (Αδερφοί Καραμαζοφ εκδ. Γκοβόστη), Ο. Ουάϊλντ (Το αηδόνι και το τριαντάφυλλο), Μ. Καραγάτση κ.α. Τέλος δίπλα στα λογοτεχνικά βιβλία προστίθενται τα πρώτα βιβλία της νέας αναγνωστικής αγάπης, της Ιστορίας.  

Ακολουθούν τα φοιτητικά χρόνια. Μεγάλη απογοήτευση η Σχολή, μεγάλη παρηγοριά τα βιβλιοπωλεία της Αθήνας. Στα ράφια της ξενόγλωσσης λογοτεχνίας ανακαλύπτω τον Β. Ναμπόκοφ (Επικίνδυνη στροφή, εκδ. Opera – Το μάτι, εκδ. Ερατώ), τον Τ. Λόντον (Γραφείο Δολοφονιών, εκδ. Πλέθρον), τον Τ. Ρόμπινς (Το άρωμα του ονείρου εκδ. Αίολος), το Ζ. Περεκ, τον Τ. Μπουκόφσκι, το Ζ. Μεσριν (Το ένστικτο του θανάτου εκδ. Ελεύθερος Τύπος) τον….τον…τον… Ιδιαίτερη μνεία οφείλω σε κάποιους εκδοτικούς οίκους, τους οποίους γνώρισα και «κόλλησα» την περίοδο εκείνη. 1. Εκδ. Ερατώ: κλασική λογοτεχνία σε εκδόσεις έργα τέχνης 2. Εκδ. Ιδεόγραμμα: μυρωδιά παραδοσιακού τυπογραφείου, άνθρωποι με μεράκι (Έγκλημα και Τιμωρία το Ντοστογιέφσκι σε μετάφραση Αλ. Παπαδιαμάντη και πρόλογο Εμμ. Ροϊδη) 3. Εκδ. Γαβριηλίδης: φροντισμένα βιβλία, σε εξαιρετικές μεταφράσεις (Φάουστ του Γκαίτε) 4. Εκδ. Οξύ: ανανεωτικό ρεύμα σε επίπεδο αισθητικής εκδόσεων αλλά και περιεχομένου (Ο βασιλιάς του πεζοδρομίου του Τζ. Πελεκάνος) 5. Εκδ. Τραυλός: εξαιρετική μεταξύ άλλων η λογοτεχνική σειρά «Κρύσταλλο», με μικρά σύγχρονα διαμαντάκια (Το τελευταίο δάκρυ του Στ. Μπένι, Εκκλησιαστής του Blisset, J.K Huysmans «Ανάποδα»).  

Στα ράφια της ελληνικής λογοτεχνίας γεννιούνται τέσσερις σχέσης ζωής. 1. Γ. Σκαρίμπας. Είχα κάνει κάποιες αποτυχημένες απόπειρες ανάγνωσης του έργου του αρκετά χρόνια πριν, όμως τελικά την κατάλληλη στιγμή ξανάρθε στα χέρια μου «Το βατερλώ δύο γελοίων» εκδ. Νεφέλη. 2. Ε.Χ. Γονατάς «Η Προετοιμασία», εκδ. Στιγμή. 3. Δ. Δημητριάδης «Λήθη και άλλοι 4 μονόλογοι», εκδ. Άγρα. 4. Ν. Παναγιωτόπουλος «Η ενοχή των υλικών», «Το γονίδιο της αμφιβολίας», «Αγιογραφία», εκδ. Πόλις.  

Με το πτυχίο στο χέρι και ένα σακίδιο στον ώμο, αρχίζει μια μικρή περιπλάνηση πριν την οριστική επιστροφή στα πάτρια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιπλάνησης δημιουργώ νέες εκλεκτές «αναγνωστικές» συγγένειες. - Ρεϊμόν Κενώ «Τα γαλάζια άνθη» εκδ. Καστανιώτη - Μ. Μπουλγκάκοφ «Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα» εκδ. Θεμέλιο - Ντ. Πενάκ «Εις υγείαν των δράκων» εκδ. Οδυσσέας - R.L. Stevenson «Η λέσχη της αυτοκτονίας» εκδ. Άγρα - Άρης Αλεξάνδρου «Το κιβώτιο» εκδ. Κέδρος - Αρ. Αντονάς «Ο φλογοκρύπτης» εκδ. Άγρα - Ρ. Αποστολίδης «Η πυραμίδα 67» εκδ. Εστία - Κ. Σινόπουλος «Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα» εκδ. Στάχυ

Επιστροφή στη φύση λοιπόν, πίσω στο σπίτι, όπου συνειδητοποιώ ότι έχω αρχίσει να ξεχνώ τα βιβλία μου. Πριν φύγω μπορούσα να αναγνωρίσω κάποιο βιβλίο από τη μυρωδιά του, συχνά με κλειστά μάτια από την υφή του. Με την πρώτη ματιά ήξερα ποιο βιβλίο λείπει ή είχε μετακινηθεί. Περασμένα μεγαλεία… Παρόλα αυτά, ο αναγνωστικός ζήλος συνεχίζεται αμείωτος, δίπλα στους Έσσε, Μπάροουζ, Μανν, Γκρην, Τόλκιν προστίθενται οι Ηρόδοτος, Λουκιανός, Όμηρος, βιβλία για τη σύγχρονη μουσική (Όξυ, Μεταίχμιο), βιβλία για την αρχιτεκτονική, κυρίως του Άρη Κωνσταντινίδη, ο Κ. Παπαγιώργης κ.α.  
Λίγο καιρό αργότερα η πολυπόθητη δουλειά σε βιβλιοθήκη ήρθε μαζί με τη ρουτίνα και τη συνήθεια. Κάπου εκεί αποφάσισα να κλείσω τις εκκρεμότητες μου με τους κλασικούς – σύγχρονους ή μη- (Ντοστογιέφσκι, Σταντάλ, Μαρκές, Μπόρχες, Καμύ, Καλβίνο, Ροϊδη, Μυριβίλη, Παπαδιαμάντη). Η πρώτες απόπειρες παράκαμψης του μεταφραστή είναι γεγονός, θύμα ο P. Auster (Oracle Night). Νέες εκδοτικές προσπάθειες διεκδικούν θέση στα πολυφορτομένα ράφια μου (δυστυχώς πια και στο πάτωμα) π.χ. τα βιβλιαράκια από τις εκδόσεις Χαραμάδα, Μαγικό Κουτί, Βαβέλ, Scripta, η ισπανόφωνη σειρά από τις εκδ. Σέλας, η σειρά Ιπποπόταμος από τις Εκδ. Ποταμός. 

Τέλος περίοπτη θέση στη βιβλιοθήκη μου, έχουν τα κόμιξ: ο «Κόρτο Μαλτέζε», το «Unshelved», o «Αστερίξ», o «Αρκάς», οι εκδ. ΚΨΜ, τα μουσικά fansines όπως το «Overdub», το «Fractal», το «Sense», το «Carousel», το «Muzine», τα εναλλακτικά περιοδικά όπως το «Οξυ», το «Futura», το «ΗΥΦΕΝ», τα λογοτεχνικά όπως το «Δέντρο», τη «Λέξη», το «Να ένα μήλο», ο "Μανδραγόρας", καθώς και μια σειρά από λευκώματα και βιβλία αφιερωμένα στο Νικόλαο Γύζη και τον Γιαννούλη Χαλεπά.  

Βιβλία αγωγής της ψυχής, βιβλία σύντροφοι ζωής, βιβλία ποιητές ήθους. Ο Κρ. Μπομπέν ξεκινάει την αφήγηση στο βιβλίο του Αιχμάλωτος του Λίκνου γράφοντας: «Όλη μου τη ζωή την πέρασα σε δυο πόλεις: στο Λε Κρεζό και στην πόλη που βρίσκεται από πάνω, μέσα στα σύννεφα», παραφράζοντας τον θα μπορούσα να πω ότι «Όλη μου την ζωή την πέρασα σε δυο κόσμους: στον κόσμο της καθημερινότητας και στον κόσμο που βρίσκεται εκεί μέσα, μέσα στις σελίδες των βιβλίων».