Η Τεχνολογία RFID και η Εφαρμογή της στις Βιβλιοθήκες: Ι. Η τεχνολογία RFID

Τα συστήματα RFID αποτελούν ένα υποσύνολο των Συστημάτων Αυτόματου Προσδιορισμού (Automatic Identification System - Auto-ID systems).
Ο όρος RFID προέρχεται από το ακρωνύμιο Radio Frequency Identification,η απόδοση του στα ελληνικά ορίζεται ως η «ταυτοποίηση μέσω ραδιοσυχνοτήτων». Ειδικότερα λειτουργεί ως γενικός όρος των τεχνολογιών που χρησιμοποιούν ραδιοκύματα για να προσδιορίσουν αυτόματα ανθρώπους ή αντικείμενα και αποτελεί την τεχνολογική εξέλιξη των γραμμικών κωδίκων (barcodes).
Η τεχνολογία RFID είναι γνωστή εδώ και 50 χρόνια. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από την πολεμική αεροπορία της Αγγλίας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου, για την αναγνώριση και τη διάκριση των εχθρικών από τα φιλικά αεροπλάνα. Κατά τη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών, άρχισε να εδραιώνεται η χρήση και εκμετάλλευσή της. Αρχικά, σε πειραματικό στάδιο και σε εργαστηριακό επίπεδο, για να φτάσουμε στο σήμερα, όπου γίνεται λόγος για εφαρμογή της τεχνολογίας RFID στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, κυρίως μέσω του εμπορίου. Παράλληλα αναπτύσσεται το ενδεχόμενο της ευρείας εφαρμογής του, με την καθιέρωση προτύπων και την λειτουργία της σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα συστήματα RFID απαρτίζονται από δύο κύρια μέρη. Το πρώτο είναι οι πομποδέκτες (transponders) που συχνά αναφέρονται και ως ετικέτες RFID (RFID tags). Οι ετικέτες RFID είναι μικρά chips που αποτελούνται από ένα ολοκληρωμένο κύκλωμα, το οποίο περιλαμβάνει μνήμη ώστε να αποθηκεύει δεδομένα- πληροφορίες, και μία κεραία. Το μέγεθός τους μπορεί να είναι τόσο μικρό όσο το μισό ενός κόκκου άμμου (1/3 του χιλιοστού), ανάλογα με το τύπο τις ετικέτας. Το δεύτερο μέρος είναι οι αναγνώστες ή αισθητήρες (readers), οι οποίοι ανακτούν τα δεδομένα από τις ετικέτες RFID. Οι αναγνώστες RFΙD έχουν ενσωματωμένα μια κεραία και μια μονάδα ελέγχου.
Η λειτουργία των συστημάτων RFID είναι απλή και βασίζεται στη δυναμική και αμφίδρομη επικοινωνία των ετικετών και των αναγνωστών. Όταν οι ετικέτες RFID βρεθούν στην εμβέλεια της κεραίας του αναγνώστη, η μονάδα ελέγχου επικοινωνεί με ραδιοκύματα με την κεραία των ετικετών RFID. Οι ετικέτες RFID ενεργοποιούνται με τη σειρά τους και επιστρέφουν τα αναζητούμενα δεδομένα στους αναγνώστες. Στη συνέχεια παρεμβαίνει ένα ενδιάμεσο λογισμικό, το οποίο κατανοεί τις πληροφορίες, οι οποίες αποστέλλονται από τη μονάδα ελέγχου του αναγνώστη. Ο αναγνώστης τις μεταφέρει στο εκάστοτε πληροφοριακό σύστημα.
Μπορούμε να κατηγοριοποιήσουμε τις ετικέτες RFID σε τρεις τύπους ανάλογα με τον τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των ετικετών και των αναγνωστών:

·Οι ενεργές ετικέτες
·Οι παθητικές ετικέτες
·Οι ημι-παθητικές ετικέτες

Οι ενεργές ετικέτες διαθέτουν έναν πομπό και τη δική τους πηγή ενέργειας (συνήθως μια μπαταρία). Η πηγή ενέργειας θέτει σε λειτουργία το ολοκληρωμένο κύκλωμα, καθώς επίσης, και τη μετάδοση του σήματος στον αναγνώστη. Οι ετικέτες αυτές καθιστούν εφικτή, συνήθως τη δυνατότητα ταυτοποίησης των προϊόντων, που απαιτούν μεγάλες αποστάσεις (π.χ. φορτία με εμπορεύματα, αυτοκίνητα που μεταφέρονται από φορτηγά κ.ά.). Οι συχνότητες των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας μεταξύ ετικετών RFID και των αναγνωστών, μπορούν να βρίσκονται στις ζώνες των 455 MHz, 2.45 GHz, ή 5.8 GHz. Η ακτίνα επικοινωνίας μεταξύ τους είναι από 20 έως 100 μέτρα.
Οι παθητικές ετικέτες δεν περιέχουν πομπό και δεν διαθέτουν δική τους πηγή ενέργειας. Τροφοδοτούνται από τον αναγνώστη, ο οποίος εκπέμπει ηλεκτρομαγνητικά κύματα που με τη βοήθεια της κεραίας του ολοκληρωμένου κυκλώματος μετατρέπονται σε ηλεκτρισμό και το ενεργοποιούν. Οι συχνότητες των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας μεταξύ ετικετών RFID και των αναγνωστών στις παθητικές ετικέτες, μπορούν να βρίσκονται στις ζώνες της χαμηλής συχνότητας (low frequency) 124 kΗz, 155 kΗz ή 135 kΗz, στις ζώνες της υψηλής συχνότητας (high frequency) 13,56 MHz και στις πολύ υψηλής συχνότητας (ultra-high frequency) από 860 MHz έως 960 MHz και 2.45 GHz. Η ακτίνα επικοινωνίας μεταξύ τους είναι: για τις χαμηλές συχνότητες 30 εκατοστά, για τις υψηλές συχνότητες 1 μέτρο και για τις πολύ υψηλές συχνότητες 3 έως 5 μέτρα.
Οι ημι-παθητικές ετικέτες διαθέτουν και αυτές τη δική τους πηγή ενέργειας (συνήθως μια μπαταρία). Ωστόσο η διαφορά τους παρουσιάζεται στο ότι η πηγή ενέργειας θέτει σε λειτουργία το ολοκληρωμένο κύκλωμα και όχι τη μετάδοση του σήματος στον αναγνώστη, από όπου και απορροφούν ενέργεια.
Οι ενεργές και ημι-παθητικές ετικέτες χρησιμοποιούνται κυρίως για την ταυτοποίηση και την ανίχνευση αγαθών υψηλής αξίας και δεδομένου των επιπρόσθετων λειτουργιών που αναφέρθηκαν παραπάνω, επιτυγχάνουν μεγαλύτερη ακρίβεια από τις παθητικές, οι οποίες είναι πιο συνηθισμένες και χρησιμοποιούνται σε προϊόντα χαμηλής αξίας. Μια άλλη διαφοροποίηση των ενεργών και ημι-παθητικών ετικετών σε σχέση με τις παθητικές ετικέτες είναι ο χρόνος ζωής τους. Οι ενεργές και ημι-παθητικές ετικέτες έχουν περιορισμένο χρόνο ζωής, δεδομένου της πρόσθετης πηγής ενέργειας (μπαταρίας). Σε αντίθεση οι παθητικές ετικέτες έχουν χρόνο ζωής, απεριόριστο.
Το ολοκληρωμένο κύκλωμα στις ετικέτες RFID μπορεί να περιέχει:

·Μνήμη μόνο για ανάγνωση (read only memory - ROM),
·Επανεγγράψιμη μνήμη (Read – Write)
·Μνήμη μιας εγγραφής και πολλών αναγνώσεων (Write Once and Read Many memory - WORM).

Στο ολοκληρωμένο κύκλωμα με μνήμη ROM, η αναγνώριση της ταυτότητας κωδικοποιείται κατά τη διάρκεια της παραγωγής της και δεν επανεγγράφεται. Συμβάλει στην αποθήκευση των δεδομένων ασφαλείας, με ένα μοναδικό σειριακό αριθμό. Αντίθετα, τα ολοκληρωμένα κύκλωμα με επανεγγράψιμη μνήμη χρησιμοποιούνται για να αποθηκεύουν δεδομένα – πληροφορίες, όταν η ετικέτα βρίσκεται στην ακτίνα του αναγνώστη και παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευελιξία, καθώς έχουν τη δυνατότητα τροποποίησης και προσθήκης πληροφοριών. Τέλος, τα ολοκληρωμένα κυκλώματα με μνήμη “WORM” προγραμματίζονται από τον οργανισμό που τα χρησιμοποιεί, χωρίς όμως να έχουν τη δυνατότητα της επανεγγράφης.
Τα δεδομένα που αποθηκεύονται στις ετικέτες αποτελούνται από ένα μοναδικό αναγνωριστικό και μπορούν, επίσης, να περιλαμβάνούν:

·Ένα λειτουργικό σύστημα
·Μία αποθήκη δεδομένων (πτητική ή όχι)
·Έναν ηλεκτρονικό κώδικα προϊόντων (Electronic Product Code - EPC )
Το μέγεθος των δεδομένων, που μια ετικέτα RFID έχει την δυνατότητα να υποθηκεύσει, καθορίζεται από τον εκάστοτε προμηθευτή αλλά και την ίδια την εφαρμογή, με ανώτερο όριο αποθήκευσης τα 2KB. Χωρητικότητα αρκετή για να αποθηκευτούν τα απαραίτητα δεδομένα του κάθε αντικειμένου.
Μια άλλη σημαντική κατηγοριοποίηση που μπορούμε να διακρίνουμε στις ετικέτες RFID σχετίζεται με την κατασκευή και την εφαρμογή τους. Δεδομένου ότι τα συστήματα RFID έχουν εφαρμογή σε διάφορούς τομείς στην καθημερινή ζωή του σύγχρονου ανθρώπου, η κατασκευή των ετικετών RFID αλλάζει ανάλογα με τις εφαρμογές και τις ανάγκες που χρειάζεται κάθε φορά, να καλύψει. Ενδεικτικά χρησιμοποιούνται:

·Έξυπνες ετικέτες (Smart Labels). Πρόκειται για το ευρύτερα διαδεδομένο είδος ετικέτας. Οι έξυπνες ετικέτες είναι χάρτινες ή πλαστικές και εκτυπώνονται από ειδικούς εκτυπωτές, οι οποίοι αναλαμβάνουν την εκτύπωσή του γραμμωτού κώδικα, του ολοκληρωμένου κυκλώματος και της κεραίας με μεταξοτυπία, καθώς επίσης τον προγραμματισμό τους.
·Δίσκος (Disk). Πρόκειται για μια στρογγυλή θερμοπλαστικά ετικέτα η οποία είναι ανθεκτική στις διάφορες θερμοκρασίες (ενδεικτικά -40 έως 100ο C), αλλά σε διάφορες αντίξοες συνθήκες (π.χ. χτυπήματα σε παλέτες). Συνήθως, έχουν οπές στο κέντρο τους και στερεώνονται με βίδες πάνω στις παλέτες. Οι μικρότερες εκ αυτών ράβονται ως κουμπιά σε πουκάμισα και ρούχα.
·Γυάλινοι σωλήνες (gluss tubes). Πρόκειται για συσκευές πολύ μικρές σε μέγεθος (ενδεικτικά 30mm) οι οποίες τοποθετούνται σε ανθρώπους ή ζώα για εντοπισμό ή ταυτοποίηση. κ.ά.
Οι αναγνώστες RFID, όπως έχει ήδη αναφερθεί παραπάνω, αποτελούνται από μία κεραία, η οποία αναλαμβάνει την επικοινωνία, μέσω ραδιοσυχνοτήτων, με τις ετικέτες. Καθώς και μία μονάδα ελέγχου, που εκτελεί δύο συγκεκριμένα έργα. Πρωτίστως τον καθορισμό των διάφορων ενεργειών (αποστολή/ λήψη σημάτων, ανάγνωση/ εγγραφή ετικετών κ.ά.). Ενέργεια που πραγματοποιείται μέσω του ενδιάμεσου λογισμικού. Και δευτερευόντως την επικοινωνία με το πληροφοριακό σύστημα.

Οι αναγνώστες RFID μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε σχέση με τις φυσικές τους διαστάσεις, την εφαρμογή τους και τις τεχνικές ιδιότητες σε:

·Σταθερούς Αναγνώστες
·Ολοκληρωμένους Αναγνώστες
·Αναγνώστες Χειρός
·Ενσωματωμένους Αναγνώστες



Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Auto-id Center. What is Automatic Identification?
Apurva Jain and Theodore Klastorin. RFID: Management’s latest headache or miracle cure?” E-business Review. E-business Review, (Fall 2004) σελ. 3 επ.
Brito Jerry. Relax don’ t do it: why RFID privacy concerns are exaggerated and legislation is premature.
Floerkemeier Christian and Lampe Matthias. RFID middleware design - addressing application requirements and RFID constraint.
IBM Global Services. RFID tags – an intelligent bar code replacement.
Landt J. (2001). Shrouds of Time, The history of RFID. Aimglobal Publication
Mousavidin Elham. RFID Technology: An Update. ISRC Technology Briefing Series
RFID Journal
RFID Gazette
Roberts C.M. (2006). Radio Frequency identification (RFID). Computers and security 25, p. 18-26
Shahid Syed Md. Use of technology in libraries: a new approach to circulation, tracking, inventory, and security of library materials. Library Philosophy and practice Vol.8, No.1.
Zebra Technology. RFID: the next generation of AIDC: application white paper.
Γιάγλης Γεώργιος (2006). Επισκόπηση τεχνολογίας ραδιοσυχνικής αναγνώρισης (RFID)
Πρόγραμμα Δικτυωθείτε. 13 απαντήσεις αποκωδικοποιούν τον όρο RFID

Librarian Essays Written for Various Professional Purposes

Μια σειρά από πολύ ενδιαφέρουσες δημοσιεύσεις και εργασίες που αναδεικνύουν τη σχέση βιβλιοθηκονομίας και τεχνολογίας των Η/Υ, διατίθενται στη σελίδα του καθηγητή, του University Libraries of Notre, Dame Eric Lease Morgan. Άξιες χρόνου και προσοχής οι αναρτήσεις στις κατηγορίες Musings, Experiments και Travel Logs. Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποιους τίτλους: Next Generation" Library Catalogs in 15 Minutes XC and the Future of Library Search Open Library Developer's Meeting: One Web Page for Every Book Ever Published

Οι Πύλες των Bιβλιοθηκών

Η ραγδαία ανάπτυξη του διαδικτύου τα τελευταία χρόνια, έχει ως αποτέλεσμα την προσφορά απεριόριστων ευκαιριών ανεύρεσης και διάδοσης της πληροφορίας. Ωστόσο η ανάπτυξη αυτή έχει οδηγήσει πολλούς χρήστες σε απόγνωση με την υπέρ-(και πολλές φορές παρά-) πληροφόρηση. Με δεδομένα τα παραπάνω, η ανάγκη για έγκαιρη, εύκολη και προπάντων ποιοτική πληροφόρηση εμφανίζεται ολοένα πιο επιτακτική.

Αυτή η νέα πραγματικότητα εκφράζει την ανάγκη για δημιουργία αποτελεσματικών και φιλικών εργαλείων προς τους χρήστες. Σε αυτό το σημείο η συμβολή των βιβλιοθηκών και των βιβλιοθηκονόμων λειτουργεί καθοριστικά.

Σήμερα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι βιβλιοθήκες δεν έχουν μόνο φυσική υπόσταση αλλά και υβριδική η οποία διαμορφώνεται μέσω του Παγκόσμιου Ιστού. Κατ’ επέκταση οι βιβλιοθηκονόμοι υποστηρίζουν την άποψη, ότι η υβριδική βιβλιοθήκη αποτελεί ένα καλωσόρισμα της πραγματικής βιβλιοθήκης. Αντίστοιχα λοιπόν, ο δικτυακός τόπος της βιβλιοθήκης θα πρέπει να λειτουργεί στο ίδιο επίπεδο με τη φυσική βιβλιοθήκη.

Για αυτό το λόγο, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε, ότι ένας ελκυστικός και καλά σχεδιασμένος δικτυακός τόπος μπορεί να ενθαρρύνει τους χρήστες μιας βιβλιοθήκης να τον εξερευνήσουν, αλλά αυτό από μόνο του δεν είναι αρκετό. Οι χρήστες θα ξαναεπισκεπτούν τη βιβλιοθήκη αν αληθινά τους βοηθάει να εντοπίζουν τις πληροφορίες που χρειάζονται. Πληροφορίες που μπορεί να βρίσκονται στους καταλόγους, στις βάσεις δεδομένων, στις γενικές πληροφορίες, στις συνδέσεις με διάφορους πόρους κτλ. Έτσι, μια υβριδική βιβλιοθήκη χρειάζεται και μία υβριδική υπηρεσία εξυπηρέτησης που να μπορεί να κατευθύνει τους χρήστες στους απαραίτητες πηγές. Αυτή η υβριδική υπηρεσία ονομάζεται πύλη της βιβλιοθήκης.

Ο όρος πύλη της βιβλιοθήκης εμφανίστηκε στη βιβλιοθηκονομική κοινότητα, τον Ιανουάριο του 1998 στο North Carolina State University Libraries, με το όνομα MyLibrary portal. Πρόκειται για ένα πρωτότυπο ερευνητικό έργο μεταξύ των δικτυακών τόπων ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών, που επιτρέπει σε μεμονωμένους χρήστες να προσαρμόσουν το δικτυακό τόπο σύμφωνα με τις ανάγκες τους.

Η αξία των πυλών των βιβλιοθηκών αναδεικνύεται ως ενδεδειγμένος και αποτελεσματικός τρόπος για την οργάνωση και τη χρησιμοποίηση της πληροφορίας, καθώς καθιστά τους χρήστες ικανούς να βρουν σε ένα ενιαίο σημείο πρόσβασης, οργανωμένες και ποικιλόμορφες υπηρεσίες (π.χ. βάσεις δεδομένων, ηλεκτρονικά περιοδικά κ.ά.).

Συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα εργαλείο έρευνας που εξειδικεύεται στο υψηλής ποιότητας περιεχόμενο, το οποίο είναι γρήγορο και ισχυρό. Πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι η πύλη της βιβλιοθήκης είναι το κέντρο του Παγκόσμιου Ιστού, μία σελίδα εκκίνησης, το μέρος που γυρνάς όταν χάνεσαι, το μέρος που κρατάς τις πληροφορίες σου, το μέρος που επικοινωνείς με τους άλλους. Επιτρέπει στους χρήστες να εξατομικεύουν τις πληροφορίες των πηγών με τη δυνατότητα επιλογής και παρακολούθησης μόνο όσων θεωρούν χρήσιμες. Ωστόσο, στο σημείο αυτό, όμως θα πρέπει να επισημανθεί ότι μόνο το 5% των χρηστών των πυλών των βιβλιοθηκών χρησιμοποιούν την υπηρεσία της εξατομίκευσης.

Τέλος, η πύλη της βιβλιοθήκης είναι αυτή που κάνει τους χρήστες περισσότερο ικανούς και ενεργούς. Οι πύλες των βιβλιοθηκών παρέχουν σε κάθε χρήστη πρόσβαση στο σύνολο των ηλεκτρονικών πληροφοριών και των υπηρεσιών με αμεσότητα και ακρίβεια, εξασφαλίζοντας την ποιότητα των εργασιών του εκάστοτε χρήστη. Οι χρήστες των βιβλιοθηκών επιθυμούν την ολοκλήρωση της αναζήτησης τους χωρίς να χρειάζεται να καταναλώνουν πολύ χρόνο, χρησιμοποιώντας υπερσυνδέσμους και αναζητήσεις στον Παγκόσμιο Ιστό. Οι πύλες των βιβλιοθηκών διαφοροποιούν τον τρόπο χρήσης του Παγκόσμιου Ιστού. Μετατρέπονται σε εργαλεία που χρησιμοποιούνται για να εξασφαλίσουν οι χρήστες πρόσβαση στις πληροφορίες και στις υπηρεσίες.

Μια πύλη βιβλιοθήκης μπορεί να παρέχει τρεις τύπους περιεχομένου.

1. Πληροφορίες σχετικά με τη βιβλιοθήκη. Κατάλογοι προσωπικού, χάρτες για την πρόσβαση, ωράριο, τελευταία νέα κ.ά.
2. Ηλεκτρονικές εκδόσεις παραδοσιακών βιβλιοθηκονομικών υπηρεσιών. Online εγχειρίδια, διαδανεισμός, ανανεώσεις βιβλίων, πληροφορίες σχετικά με τις καινούριες προσκτήσεις, επικοινωνία με το βιβλιοθηκονόμο κ.ά.
3. Πρόσβαση στο περιεχόμενο της βιβλιοθήκης. Κατάλογοι, περιοδικά πλήρους κειμένου, ψηφιακές ειδικές συλλογές, ηλεκτρονικά βιβλία, δικτυακοί πόροι, ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες και λεξικά, κ.ά.

Οι πύλες των βιβλιοθηκών εξελίσσονται ραγδαία. Υπάρχουν όμως μερικές από τις βασικές λειτουργίες τους, πέρα από τα γενικά χαρακτηριστικά που αναφέρθηκαν ανωτέρω, που κρίνεται χρήσιμο να εξεταστούν κατά το σχεδιασμό μιας πύλης βιβλιοθήκης. Συγκεκριμένα:

• Ευκολία στη χρήση (Easy of use). Πρόκειται για ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά των πυλών των βιβλιοθηκών, το οποίο μπορεί να καθορίσει τη λειτουργία μιας πύλης βιβλιοθήκης και βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τη μέριμνα, κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού της. Η ευχρηστία τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εξασφάλιση πολλαπλών διαδρομών, οι οποίες καθιστούν τους χρήστες ικανούς να εντοπίσουν τις πληροφορίες που χρειάζονται άμεσα και ουσιαστικά.

• Αναζήτηση και πλοήγηση (Search and navigation). Η ύπαρξη της δυνατότητας πλοήγησης, για την επίτευξη αποτελεσματικών αναζητήσεων χαρακτηρίζεται ως ο χάρτης μιας πύλης βιβλιοθήκης. Ο χαρακτηρισμός αυτός αναδεικνύει τη σπουδαιότητα της, σε ένα τόσο δαιδαλώδες και συνεχώς αναπτυσσόμενο περιβάλλον. Η τοποθέτηση της αναζήτησης και της πλοήγησης κρίνεται σκόπιμο, να γίνεται σε καταφανή θέση και διακριτό τρόπο .

• Σύνδεση Πόρων (Resource linking). Η σύνδεση των πόρων επιτρέπει σε μια βιβλιοθήκη να ενώσει το σύνολο των υπηρεσιών και των εργαλείων της (π.χ. ένα ευρετήριο ή μια περίληψη μπορεί να συνδεθεί με μία βάση δεδομένων ή ένα ηλεκτρονικό βιβλίο κ.ά.).

• Εξατομίκευση (Personalization). Κάθε μεμονωμένος χρήστης ή κάθε κοινότητα χρηστών μπορεί, να έχει ένα σύνολο χαρακτηριστικών (settings) για κάθε λειτουργία της πύλης, που χρησιμοποιεί. Μια πύλη βιβλιοθήκης παρέχει ένα πλαίσιο εργασίας (framework) στους χρήστες με τη δυνατότητα να αποθηκεύσουν το σύνολο χαρακτηριστικών που επιθυμούν και να προσαρμόσουν το περιεχόμενο της πύλης στις ανάγκες και στα ενδιαφέροντά τους. Μια πύλη μπορεί να προσωποποιηθεί – εξατομικευτεί επιτρέποντας τη δημιουργία προφίλ του κάθε χρήστη και να παρέχει το εκάστοτε εξατομικευμένο περιεχόμενο. Οι χρήστες από την πλευρά τους χρειάζεται να εγγραφούν με ένα όνομα χρήστη (user name) και ένα προσωπικό αριθμό προσδιορισμού (password), κατά την εισαγωγή τους στη πύλη. Επιπλέον, μια πύλη βιβλιοθήκης μπορεί να επιτρέψει στον κάθε χρήστη να δημιουργήσει εξατομικευμένες σελίδες, όπου θα μπορεί να επιλέξει να βλέπει ότι επιθυμεί όποτε βρίσκεται στην πύλη. Αυτή η προσωπική σελίδα εξασφαλίζει πρόσβαση σε δεδομένα, όπως οι πόροι του χρήστη, ο λογαριασμός του, οι ερωτήσεις που έχει διατυπώσει κατά καιρούς, τα αιτήματά του κ.ά.

• Αυθεντικοποίηση Χρηστών (User Authentication). Η αυθεντικοποίηση χρηστών καθορίζει εάν οι χρήστες έχουν νόμιμη πρόσβαση στη βάση δεδομένων της βιβλιοθήκης. Αυτή η αυθεντικοποίηση πραγματοποιείται συνήθως με την εξουσιοδότηση από τον κεντρικό υπολογιστή (π.χ. μια βιβλιοθήκη μπορεί να εξουσιοδοτήσει τον καθένα να έχει πρόσβαση στον κατάλογό της, στις πληροφορίες της κ.ά. ή να περιορίσει την πρόσβαση σε συνδρομητικές βάσεις δεδομένων μόνο στους εγγεγραμμένους χρήστες).

• Αλληλεπιδραστικές Υπηρεσίες (Interactive services). Σήμερα αν και οι περισσότερες πύλες βιβλιοθηκών μπορούν να υποστηρίξουν αλληλεπιδραστικές υπηρεσίες, μόνο μερικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες τις έχουν ενσωματώσει. Πτυχές των υπηρεσιών αυτού του είδους αποτελούν το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, τα δωμάτια συνομιλίας (chat rooms) και τα φόρουμ. Η πύλη της βιβλιοθήκης πρέπει να διευκολύνει την online διανομή της γνώσης, παρέχοντας συνεργαζόμενα περιβάλλοντα βασισμένα σε αλληλεπιδραστικά εργαλεία. Επιπλέον, προκειμένου να βοηθηθούν οι χρήστες στην ουσιαστική αξιοποίηση αυτών των εργαλείων και των υπηρεσιών, η πύλη της βιβλιοθήκης θα πρέπει να τους εξασφαλίζει προγράμματα βασικής κατάρτισης.

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

Balas, J. L. (2001). Extending a welcome to the library and to the Internet. Computers in Libraries. 21 (2). pp. 43-45.

Morgan, K. and Reade, T. (2000). Pioneering portals: MyLibrary@NC State. Information Technology and Libraries. 19 (4). p. 191.

Zhou, J. (2003). Α history of web portals and their development in Libraries. Information Technology and Library. 22 (3). p. 120.

Atherton, L. (2004). About Medway: a community information website. Multimedia Information and Technology. 30 (1). pp. 149-151.

Jackson, M. E. (2002). The advent of portals. Library Journals. 127 (15). pp. 36-39.

Zemon, M. (2001). The librarian’s role in portal development. College and Research Libraries News. 62 (7). pp. 710-712.

Little, J. R. (2001). A librarian’s perspective on portal. Educause Quaterly. 2. pp. 52-54.

Strauss, H. (2002). Library portals: a minority report. School Library Journal Net Connect. Fall. pp. 34-46.

Morgan, E. L. (2003). Building your library’s portal.

Konnur, P. V. and Kacherki, U. (2006). Library portal: role of librarian.

Ψήφισμα Συλλόγου Συμβασιούχων Εργαζόμενων Σε Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες

Tο Σάββατο 17 Μαϊου πραγματοποιήθηκε Πανελλαδική Συνάντηση των Συμβασιούχων Εργαζόμενων σε Βιβλιοθήκες με στόχο τον συντονισμό των δράσεων και την ανάδειξη της προβληματικής που αναπτύσσεται με την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας να μην εντάξει στο ΕΣΠΑ 2009-2013 τη χρηματοδότηση των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών και να μην αναλάβει ούτε την ένταξή τους στον τακτικό προϋπολογισμό. Αποτέλεσμα της συνάντησης αυτής ήταν η σύνταξη του ακόλουθου ψηφίσματος:  

ΨΗΦΙΣΜΑ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΥΜΒΑΣΙΟΥΧΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ 

Οι βιβλιοθήκες κινδυνεύουν, εκατοντάδες εργαζόμενοι στην ομηρία των συμβάσεων Με την ανακοίνωση του Υπουργού Παιδείας κου Στυλιανίδη για διακοπή της χρηματοδότησης των βιβλιοθηκών την περίοδο 2009-2013 από ευρωπαϊκά προγράμματα, μία σειρά από φορείς και πρόσωπα εξέφρασαν τον προβληματισμό τους για τη βιωσιμότητα και την απρόσκοπτη εξέλιξη του έργου των βιβλιοθηκών στη χώρα μας. Η κυβέρνηση χωρίς να δεσμεύεται παράλληλα για την ένταξη της χρηματοδότησης στον κρατικό προϋπολογισμό φαίνεται τώρα να αφήνει στην κακή τους τύχη όλα αυτά τα έργα που αναπτύχθηκαν, στηρίχθηκαν και λειτούργησαν τα τελευταία 10 χρόνια και διαμόρφωσαν ένα ερευνητικό και υποστηρικτικό πλαίσιο στην ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση. 

Η τρίτη γενιά συμβασιούχων ως νέοι άνεργοι με αναστολή κλήθηκαν τα τελευταία χρόνια να υποστηρίξουν με την κατάρτιση και την εργασία τους πλήθος εφαρμογών που άνοιξαν ένα μεγάλο παράθυρο στον εκσυγχρονισμό των βιβλιοθηκών και την είσοδο τους στη νέα εποχή της διαχείρισης της πληροφορίας. Με δεδομένη δε τη στελεχιακή ένδεια των βιβλιοθηκών κλήθηκαν παράλληλα να καλύψουν τις πάγιες ανάγκες των φορέων τους. Η απόφαση της κυβέρνησης, μας προκαλεί μεγάλη ανησυχία, όχι μόνο για το μέλλον της εργασιακής μας κατάστασης, αλλά και για το μέλλον των βιβλιοθηκών και της υποστήριξης των υπηρεσιών που προσφέρουν. Αναγκαζόμαστε επομένως να ενεργοποιηθούμε, να ευαισθητοποιήσουμε και να διεκδικήσουμε το αυτονόητο. 

Μετά την 1η πανελλαδική μας συνάντηση το Σάββατο 17 Μαΐου 2008 260 συμβασιούχοι εργαζόμενοι από βιβλιοθήκες 35 ιδρυμάτων της χώρας μας καθορίσαμε ένα συλλογικό τρόπο δράσης για την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και διεκδίκηση των δίκαιων αιτημάτων μας. Αποφασισμένοι να πετύχουμε τον στόχο μας καλούμε τους μόνιμους και αορίστου χρόνου συναδέλφους μας, τις διοικήσεις των βιβλιοθηκών, τις Πρυτανικές Αρχές και Διοικήσεις των ΤΕΙ, τους φοιτητές, ερευνητές και πανεπιστημιακούς καθηγητές, τα κόμματα, τα επαγγελματικά και επιστημονικά σωματεία μας και τον τύπο να συνταχθούν στον αγώνα αυτό και να συμμερισθούν την αγωνία μας για το μέλλον των βιβλιοθηκών της χώρας μας. 

Στόχος μας είναι να πετύχουμε: 

* Ένταξη των έργων βιβλιοθηκών στους τακτικούς προϋπολογισμούς των ιδρυμάτων 

* Εξασφάλιση συνεχούς και μόνιμης εργασίας για όλους τους συμβασιούχους εργαζόμενους στα έργα βιβλιοθηκών 

* Περαιτέρω ανάπτυξη, ενίσχυση και συνέχεια των λειτουργιών των βιβλιοθηκών, αλλά και εμπλουτισμός με νέες καινοτόμες δράσεις, μέσα από την ένταξή τους στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2009-2013 Ζητούμε από την κυβέρνηση να υποστηρίξει εμπράκτως την αρχή ότι η επένδυση στη γνώση και την παιδεία είναι επένδυση στο μέλλον και να αναλάβει με όραμα την ευθύνη για τη διαμόρφωσή του.

MARC 21

Εδώ και λίγους μήνες το Network Development and MARC Standards Office ανακοίνωσε την on-line διάθεση της βελτιωμένης έκδοσης του MARC 21, σε πλήρη και συνοπτική μορφή. Η πλήρης έκδοση περιλαμβάνει λεπτομερείς περιγραφές για κάθε στοιχείο δεδομένων, μαζί με παραδείγματα, κανόνες εισαγωγής και ιστορικές αναφορές, ενώ η συνοπτική έκδοση περιέχει περιγραφές των συνοπτικών στοιχείων κάθε δεδομένου, μαζί με παραδείγματα. 

Οι αλλαγές που προέκυψαν από Ενημέρωση Αρ. 8 (Οκτώβριος 2007) εμφανίζονται με κόκκινο χρώμα. Στην πλήρη έκδοση, στις κεφαλίδες, εμφανίζεται η ημερομηνία που πραγματοποιήθηκε η τελευταία ενημέρωση

Ελευθερο Λογισμικό και Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα: η διαφορά

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ορισμοί που χρησιμοποιούνται στη βιβλιογραφία σχετικά με το ελεύθερο λογισμικό και το λογισμικό ανοιχτού κώδικα. Συχνά ταυτίζονται ή επικαλύπτονται. Για το λόγο αυτό, θα πραγματοποιηθεί μια προσπάθεια αποσαφήνισης των δυο αυτών όρων.

Η ιστορία του λογισμικού ανοιχτού κώδικα, γεννήθηκε παράλληλα με την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των πρώτων λογισμικών, περίπου τη δεκαετία του 60΄ και 70΄. Εκείνο τον καιρό οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές χρησιμοποιούνταν ως επί το πλείστον για στρατιωτικούς ή επιστημονικούς σκοπούς. Στην περίοδο αυτή, οι προγραμματιστές μοιράζονταν λογισμικό και τεχνογνωσία ελεύθερα. Η κατάσταση άρχισε να αλλάζει με την εισαγωγή του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην καθημερινότητα του ανθρώπου, τόσο σε επαγγελματικό επίπεδο, όσο και στην ιδιωτική του ζωή. Από την πρώτη στιγμή φάνηκε ότι μπορεί να αποτελέσει ένα νέο ευπώλητο προϊόν. Έτσι, σταδιακά δημιουργούνται οι πρώτες εταιρείες λογισμικού, οι οποίες άρχισαν να διαχειρίζονται το λογισμικό ως προϊόν, με στόχο την εξασφάλιση κέρδους. Η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα δεν ήταν πλέον δεδομένη. Κατά συνέπεια εξαλείφονταν πια η δυνατότητα για ελεύθερη μελέτη, τροποποίηση ή και διανομή του εκάστοτε λογισμικού. Παράλληλα, εμφανίστηκαν και τα πνευματικά δικαιώματα.

Για να αντιστρέψουν αυτή την κατάσταση διάφορες κοινότητες χρηστών, κυρίως φοιτητές και επαγγελματίες προγραμματιστές με εναλλακτικό τρόπο σκέψης, θέλησαν να επιτύχουν τη συνεχή βελτίωση των εκάστοτε λογισμικών, διαθέτοντας δωρεάν τις γνώσεις τους και τα έργα τους. Στα πλαίσια αυτά ο Richard Stallman ίδρυσε το 1983 το GNU project, με στόχο την υλοποίηση, από το μηδέν, ενός ελεύθερου λειτουργικού συστήματος. Έτσι, ο Richard Stallman ως ιδρυτής του Ιδρύματος Ελεύθερου Λογισμικού (Free Software Foundation - FSF) και του GNU’s Not Unix, ήταν αυτός που αποτύπωσε, αρχικά, τον όρο ελεύθερο λογισμικό – free software. Κατά τον Stallman «το ελεύθερο λογισμικό πραγματεύεται την ελευθερία των χρηστών να το τρέξουν, να το αντιγράψουν, να το διανείμουν, να το μελετήσουν, να το αλλάξουν και να το βελτιώσουν». Ειδικότερα, ως ελεύθερο λογισμικό ορίζεται το λογισμικό που διανέμεται, έτσι ώστε ο χρήστης του να έχει συγκεκριμένες «ελευθερίες».

Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να διευκρινιστεί, ότι ένα από τα κυριότερα προβλήματα της κοινότητας του ελεύθερου λογισμικού είναι η αδυναμία της αγγλικής ορολογίας να μεταδώσει στον υπόλοιπο κόσμο, όσα αυτοί εννοούν με τον όρο free. Η λέξη free έχει δύο έννοιες ελεύθερο και δωρεάν. Ο ίδιος ο Stallman διευκρινίζει: "Για να καταλάβετε την ιδέα, θα πρέπει να σκέφτεστε τη λέξη "free" σαν "free speech" (ελευθερία λόγου), και όχι σαν "free beer" (δωρεάν μπύρα)». Κατά συνέπεια, το ελεύθερο λογισμικό είναι θέμα ευρύτερης ελευθερίας και όχι θέμα κόστους.


Ο όρος ανοιχτός κώδικας διαμορφώθηκε αρκετά αργότερα, το 1998 από τον Eric Raymond, έναν από τους κύριους συνεισφέροντες στο Open Source Initiative – OSI. Συγκεκριμένα, το λογισμικό ανοιχτού κώδικα δεν σημαίνει μόνο πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα, αλλά και όρους διανομής, που παρέχουν τα ακόλουθα δικαιώματα και υποχρεώσεις: στην «Ελεύθερη Αναδιανομή – Free Redistribution», στον «Πηγαίο Κώδικα – Source Code», στις «Παράγωγες Εργασίες – Derived Works», στην «Ακεραιότητα του Πηγαίο Κώδικα του Δημιουργού – Integrity of the Author’s Source Code», στην διασφάλιση των δικαιωμάτων των χρηστών ώστε να μην είναι δυνατή «Καμία Διάκριση Ατόμων ή Ομάδων – No Discrimination Against Persons or Groups», καθώς και «Καμία Διάκριση μεταξύ Πεδίων Δραστηριοτήτων – No Discrimination Against Fields of Endeavor», στη «Διανομή της Άδειας – Distribution of License», στο ότι «Η Άδεια δεν Πρέπει να Αναφέρεται σε ένα Συγκεκριμένο Προϊόν – License Must Not Be Specific to a Product», στο ότι «Η άδεια δεν πρέπει να περιορίζει άλλο λογισμικό – License Must Not Restrict Other Software», και τέλος στο ότι «Η άδεια πρέπει να είναι τεχνολογικά ουδέτερη - License must be technology-neutral».


Όπως είναι φανερό, οι όροι ελεύθερο λογισμικό και το λογισμικό ανοιχτού κώδικα αναφέρονται σε αντίστοιχες ιδεολογίες. Στην πραγματικότητα όμως υπάρχουν κάποιες διαφορές ανάμεσά τους. Η βασική διαφορά είναι ότι ενώ στην περίπτωση του ελεύθερου λογισμικού, η οποιαδήποτε αλλαγή στον πηγαίο κώδικα επιβάλλει την αναδιανομή του ελεύθερου λογισμικού, στο λογισμικό ανοιχτού κώδικα η οποιαδήποτε αλλαγή μπορεί να γίνει χωρίς περαιτέρω υποχρεώσεις αναδιανομής. Σε επίπεδο κινήτρων, η διαφορά έγκειται στο ότι, ενώ το ελεύθερο λογισμικό καθορίζεται βάσει ηθικών και πολιτικών κινήτρων, το λογισμικό ανοιχτού κώδικα καθορίζεται βάσει της δημιουργίας πιο ποιοτικού λογισμικού ανεξαρτήτως των όποιων ηθικών και πολιτικών κινήτρων.


Κατ’ επέκταση, έχουμε από τη μία το ελεύθερο λογισμικό, το οποίο δίνει έμφαση κυρίως στη διασφάλιση της ελευθερία μας, ως ανθρώπινο δικαίωμα, με την έννοια ότι πρέπει να έχουμε πάντοτε τη δυνατότητα να ελέγχουμε και να αλλάζουμε ότι χρησιμοποιούμε. Από την άλλη, έχουμε το λογισμικό ανοιχτού κώδικα το οποίο αποσκοπεί στη δημιουργία καλύτερου λογισμικού, εστιάζοντας κυρίως στις πρακτικές της τεχνολογίας. Συνέπεια του προσανατολισμού αυτού είναι η ανάπτυξη προγραμμάτων, που εξασφαλίζουν περισσότερη ασφάλεια, σταθερότητα καθώς ελέγχονται και εφαρμόζονται από πολυάριθμους χρήστες.


Ο ίδιος ο Stallman αναφέρει ότι, η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ των δύο αυτών δράσεων βρίσκεται στις αξίες τους, στον τρόπο δηλαδή που «βλέπουν» τον κόσμο. Έτσι, το λογισμικό ανοιχτού κώδικα είναι μια μεθοδολογική ανάπτυξη, ενώ το ελεύθερο λογισμικό μια κοινωνική δράση.


Εν κατακλείδι, αντιπαραβάλλοντας τους ορισμούς του ανοιχτού κώδικα και του ελεύθερου λογισμικού, ανακαλύπτουμε ότι κάθε ελεύθερο λογισμικό είναι και ανοιχτού κώδικα, αλλά δεν χαρακτηρίζονται ως ελεύθερο λογισμικό όλα τα προγράμματα ανοιχτού κώδικα.


Με τη διάδοση του ελεύθερου λογισμικού, πολλοί ήταν αυτοί που υποστήριξαν ότι η ελεύθερη διανομή του πηγαίου κώδικα, επιτρέπει στους χρήστες να χρησιμοποιήσουν το λογισμικό για δική τους χρήση και κέρδος, χωρίς να ενημερώσουν την κοινότητα, όπως θα έπρεπε σύμφωνα με την ελευθερία 2 του ελεύθερου λογισμικού. Για αποφυγή αυτών των προβλημάτων ο Stallman εξασφάλισε τον πηγαίο κώδικα με μια δεσμευτική νομικά υποχρέωση την General Public License – GPL. Έτσι, αυτή η ισχυρή διορατικότητα του Stallman καθιέρωσε τα πνευματικά δικαιώματα στον κώδικα λογισμικού και στους δημιουργούς του, όχι όμως για να περιορίσει την πρόσβαση και να εκμεταλλευτεί τα οφέλη του για οικονομική ανταμοιβή, αλλά για να προφυλάξει και να διατηρήσει την ελεύθερη πρόσβαση σε όλους τους χρήστες.


Σήμερα υπάρχουν διάφορες άδειες χρήσης για το ελεύθερο λογισμικό και το λογισμικό ανοιχτού κώδικα. Τις κυριότερες από αυτές μπορούμε να τις βρούμε στο Free Software Foundation και στο Open Source Iniative. Παραδείγματα αυτών είναι «Η Γενική Δημόσια Άδεια (GNU General Public License – GPL)», η «BSD License», η «Apache License» κ.ά.


Τέλος, συνοψίζοντας ότι, αφορά τις διαφορές του ελεύθερου λογισμικού και του λογισμικού ανοιχτού κώδικα διαπιστώνουμε ότι, οι διαφορές αυτές είναι κυρίως θεωρητικές, με κύρια χαρακτηριστικά και των δύο «ιδεολογιών». Το γεγονός ότι παρέχουν τον πηγαίο κώδικα ελεύθερα, ότι προωθούν την κοινή γνώση με στόχο τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου λογισμικού.


Με αφορμή τα δυσδιάκριτα όρια ανάμεσα στα δυο λογισμικά, πολλοί είναι αυτοί που δεν τα διαχωρίζουν ή που χρησιμοποιούν το συνδυασμό τους, χαρακτηρίζοντας τον, μάλιστα, ως Ελεύθερο Λογισμικό - Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα ή Ελεύθερο Ανοιχτό Λογισμικό με τη σύντμηση (ΕΛ/ΛΑΚ) και στην αγγλική ορολογία Free and Open Software με τη σύντμηση FOSS. Έτσι, το ελεύθερο λογισμικό - λογισμικό ανοιχτού κώδικα είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράφει συλλογικά το λογισμικό, που προσαρμόζεται στους ορισμούς που παράγονται από τις οργανώσεις Free Software Foundation και Open Source Initiative και αναγνωρίζει τουλάχιστον μια από τις άδειες λογισμικού που αναγνωρίζονται από αυτές τις οργανώσεις.


Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Bretthauer, D. (2002). Open source software: a history. Information Technology and Libraries. 21 (1). pp. 3-10.

Charpentier, R. and Carbone, R. (2004). Free and open software: overview and preliminary guidelines for the government of Canada.

Fitzgerald, B. Suzor, N. and Bassett G. (2004). Legal issues for the use of free and open source software in government.

Potorti, F. (2003). Free software and research: a rationale and a tutorial.

Stallman, R. (2004). Free software and beyond: human rights in the use of software and other published works. Gothenburg, Sweden, May 16th.

Wony, K.. and Sayo, P. (2004). Free/ open source software: a general introduction.

Ψηφιοποίηση: Καλές Πρακτικές και Πρακτικές Οδηγίες

Η ιστοσελίδα "Ψηφιοποίηση: Καλές Πρακτικές & Πρακτικές Οδηγίες", αναπτύχθηκε στους κόλπους του Εργαστηρίου Πληροφοριακών Συστημάτων Υψηλών Επιδόσεων του Πανεπιστημίου Πατρών, στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας» 2000-2006 του Γ' Κ.Π.Σ. Πρόκειται για μια άρτια και ενδιαφέρουσα προσπάθεια σύνταξης ενός οδηγού καλών πρακτικών για την ψηφιοποίηση και τη μακροπρόθεσμη διατήρηση του πολιτιστικού περιεχομένου, που ολοκληρώθηκε το 2005.

Παρουσιάζεται αναλυτικά και με σαφήνεια, το αναγκαίο θεωρητικό υπόβαθρο, που κρίνεται αναγκαίο για το σωστό και αποτελεσματικό σχεδιασμό της διαδικασίας της ψηφιοποίησης τεκμηρίων. Βήμα βήμα αποτυπώνονται τα απαραίτητα στάδια:

εισαγωγή στη έννοια της ψηφιοποίησης
σχεδιασμός του έργου ψηφιοποίησης
επιλογή περιεχομένου
προετοιμασία
χρήση προτύπων
ψηφιοποίηση
διατήρηση του ψηφιακού περιεχομένου
μεταδεδομένα
πνευματικά δικαιώματα κ.α

Επιπλέον γίνεται αναφορά στα σχετικά πρότυπα, σε τεχνικές οδηγίες, σε λογισμικό ανάδειξης σχετικών εργασιών κ.α.

Χρήσιμο πραγματικά εργαλείο παρόλο που έχουν περάσει κάποια λίγα χρόνια από την δημιουργία και την ανάπτυξη του.

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Μουσειακές Σπουδές»

Ανακοινώθηκε από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών η πρόσκληση ενδιαφέροντος για το πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών "Μουσειακές Σπουδές", στα πλαίσια του ακαδημαϊκού έτους 2008 - 2009. Οι αιτήσεις των ενδιαφερόμενων θα γίνονται δεκτές από 19 Μαΐου έως 30 Μαΐου 2008. περισσότερα

Σύντομη επισκόπηση των κυριότερων Δικτυακών Τόπων για το Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα

Όπως έχει, ήδη, επισημανθεί και σε προηγούμενο άρθρο μας, το λογισμικό ανοιχτού κώδικα έχει αποκτήσει μεγάλη δημοτικότητα και δημοσιότητα σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Κάτω από τον όρο λογισμικό ανοιχτού κώδικα έχουν ενταχθεί διάφορα ερευνητικά προγράμματα που διαρκώς αναπτύσσονται.

Παρακάτω επιχειρείται μια ενδεικτική προσπάθεια ανάλυσης των κυριότερων πηγών, που θα πρέπει ο εκάστοτε οργανισμός υλοποίησης να εξετάζει, κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης και της επιλογής ενός λογισμικού ανοιχτού κώδικα γενικά και ειδικά για τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου.

Σε ότι αφορά τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου, πρέπει να επισημανθεί ότι, υπάρχουν αρκετοί δικτυακοί τόποι που προσφέρουν επισκόπηση των υπαρχόντων προϊόντων. Συγκεκριμένα, συλλέγουν λύσεις εστιασμένες κυρίως σε πύλες, forum, ηλεκτρονικό εμπόριο κτλ. Ωστόσο καμία από αυτές τις λύσεις δεν καλύπτει όλες τις πτυχές της διαχείρισης περιεχομένου, δεδομένου ότι κάτι τέτοιο θα καθιστούσε οποιοδήποτε σύστημα διαχείρισης περιεχομένου εξαιρετικά σύνθετο και δύσχρηστο. Κάτι που είναι αντίθετο με τους αρχικούς σκοπούς σύμφωνα με τους οποίους σχεδιάστηκε, όπως π.χ. να διευκολύνει τη διαχείριση περιεχομένου.

Free Software Foundation

Το Ίδρυμα Eλεύθερου Lογισμικού ιδρύθηκε το 1985. Πρόκειται για έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που εδρεύει στη Βοστόνη. Κύριο μέλημά του είναι η προώθηση των δικαιωμάτων των χρηστών των ηλεκτρονικών υπολογιστών, έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν, μελετούν, αντιγράφουν, τροποποιούν και αναδιανέμουν τα προγράμματα λογισμικού. Παρέχει πληροφορίες για τις άδειες του ελεύθερου λογισμικού, για τα διάφορα γεγονότα που πραγματοποιήθηκαν ή πρόκειται να πραγματοποιηθούν, καθώς επίσης και ένα directory με πάνω από 5.000 ελεύθερα πακέτα λογισμικού κ.ά.

Open Source Initiative

Η Πρωτοβουλία Ανοιχτού Κώδικα ιδρύθηκε το 1998, πρόκειται για μία εταιρεία κοινής ωφέλειας η οποία εδρεύει στην Καλιφόρνια. Κύριο μέλημά της είναι η προώθηση του λογισμικού ανοιχτού κώδικα στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και η παροχή οικονομικών και στρατηγικών πλεονεκτημάτων. Παρουσιάζει πληροφορίες σχετικά με τις άδειες του λογισμικού ανοιχτού κώδικα, και τα γεγονότα που πραγματοποιήθηκαν ή πρόκειται να πραγματοποιηθούν, καθώς επίσης παρέχει mailing list και forum.

Free & Open Software Portal

Πρόκειται για πύλη υπό την αιγίδα της Ουνέσκο. Κύριος σκοπός της είναι να παρέχει πρόσβαση σε έγγραφα και ιστοσελίδες, οι οποίες αναφέρονται στα κινήματα ελεύθερου λογισμικού και λογισμικού ανοιχτού κώδικα. Παρέχει πληροφορίες σχετικά με την τεκμηρίωση των λογισμικών ανοιχτού κώδικα π.χ. ηλεκτρονικά βιβλία και συλλογές, καθώς επίσης και σχετικές πληροφορίες, όπως άρθρα, περιοδικά, νέα κτλ. Τέλος, προσφέρει forum.

SourceForge. Net

Η SourgeForge.net ανήκει στην εταιρεία sourceforge, Inc. Έχει το μεγαλύτερο αποθετήριο ερευνητικών έργων ανοιχτού κώδικα, που είναι διαθέσιμα στον Παγκόσμιο Ιστό. Περιλαμβάνει, μάλιστα, πληροφορίες για πάνω από 100.000 ερευνητικά προγράμματα. Οι εγγεγραμμένοι χρήστες του αυτή τη στιγμή είναι περισσότεροι από 1.000.000. Παρέχει υπηρεσίες φιλοξενίας (hosting) δικτυακών εφαρμογών στους υπεύθυνους ανάπτυξης, επιτρέποντάς τους να διαχειρίζονται τον πηγαίο κώδικά τους και να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείο, mailing list και forum. Οι θεματικές του περιοχές αναλύονται σε: βάσεις δεδομένων, οικονομικά, παιχνίδια, υλικό, ασφάλεια, αποθήκευση, πολυμέσα κ.ά.

Ελεύθερο Λογισμικό/ Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα – ΕΛ/ΛΑΚ

Ο δικτυακός τόπος του ΕΛ/ΛΑΚ είναι μια εθελοντική προσπάθεια, που έχει ως σκοπό να καταγράψει και να βοηθήσει της ενέργειες εξελληνισμού και υποστήριξης του ελεύθερου / ανοιχτού λογισμικού στη Ελλάδα. Ο σχεδιασμός και η φιλοσοφία του είναι τέτοια έτσι, ώστε να επιτρέπει και να προτρέπει τη συνδρομή όλων ανεξαιρέτως των μελών του για την ενημέρωση του. Πιο αναλυτικά, προσφέρει τα εξής: Wiki (Γνωσιακή Βάση) με ελεύθερη πρόσβαση για προσθήκες/ τροποποιήσεις, forum, αρχεία, γλωσσάρι, νέα.

Opensource CMS

Η κύρια ιδέα της δημιουργίας του δικτυακού τόπου OpensourceCMS είναι η ανάγκη ύπαρξης μιας ενιαίας πηγής ενημέρωσης, σχετικά με τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου ανοιχτού κώδικα, τα οποία χρησιμοποιούν τις τεχνολογίες php/mysql. Δεν είναι καθόλου τυχαίο, ότι το σλόγκαν του δικτυακού αυτού τόπου είναι: “TRY BEFORE YOU INSTALL”.
Ειδικότερα παραθέτει πληροφορίες για τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου ανοιχτού κώδικα, που ασχολούνται με: τις πύλες, τα wiki, το ηλεκτρονικό εμπόριο, την ηλεκτρονική μάθηση, τα φόρουμ, τα ιστολόγια κ.ά.. Επίσης, παρέχει forum και συνεντεύξεις.

CMS Matrix

Η συγκεκριμένη πηγή παρέχει μια αξιόλογη υπηρεσία σε όλους όσους ενδιαφέρονται και θέλουν να πραγματοποιήσουν μια έρευνα για το πώς θα διαχειριστούν το περιεχόμενο της ιστοσελίδας τους. Συγκεκριμένα παρέχει forum, αξιολόγηση και σύγκριση των σημαντικότερων συστημάτων διαχείρισης περιεχομένου που είναι διαθέσιμα στην αγορά. Πρόκειται για μια εθελοντική προσπάθεια, όπου όλοι οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να συμβάλλουν στην αξιολόγηση και στην ενημέρωση της κοινότητας του CMSmatrix για τυχόν προβλήματα, αλλαγές, παραπληροφόρηση κ.ά.

CMS Global

Ως κύρια αποστολή του έχει τη διάθεση παγκόσμιων πόρων στους οργανισμούς που επιθυμούν να επιλέξουν ένα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου, καθώς και να δημιουργήσει ένα online πολύγλωσσο λεξικό όρων του Παγκόσμιου Ιστού. Ανήκει στο δίκτυο διαχείρισης περιεχομένου και διαχειρίζεται από τον Bob Doyle.
Ενδεικτικά περιλαμβάνει:
Ανασκόπηση των συστημάτων διαχείρισης περιεχομένου - CMS Review. Παρέχει αναλυτικό directory με πάνω από 350 συστήματα διαχείρισης περιεχομένου (ιδιόκτητα και ανοιχτού κώδικα). Καθώς και ξεχωριστή λίστα προϊόντων για φόρουμ, πύλες, wikis κ.ά. και λίστα με aggregators και weblog aggregators. Επίσης, προσφέρει ένα εργαλείο σύγκρισης μεταξύ δύο προϊόντων.
Forum συστημάτων διαχείρισης περιεχομένου – CMS forum. Με τη εγγραφή στο forum καθίσταται δυνατή η επικοινωνία με τα άλλα μέλη.
Γλωσσάριο συστημάτων διαχείρισης περιεχομένου – CMS Glossary. Παρέχει ένα ελεγχόμενο λεξιλόγιο όρων για τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου.

Βιβλιοθήκες & Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα II

Η ανάπτυξη των τεχνολογιών της πληροφορικής και η διάδοση τους σε παγκόσμιο εύρος, καθόρισε και καθορίζει τους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής μας ζωής. Βασικό ρόλο στην ανάπτυξη αυτή διαδραματίζει το λογισμικό
Στα πλαίσια αυτά, τα τελευταία χρόνια έχει ενισχυθεί η άποψη ότι, το λογισμικό ανοιχτού κώδικα (ΛΑΚ) αποτελεί μια από τις πιο ελπιδοφόρες στρατηγικές στη βελτίωση, στην ωριμότητα, στην ποιότητα και στην αποτελεσματικότητα των δραστηριοτήτων της ανάπτυξης λογισμικού και κατ’ επέκταση των σύγχρονων ηλεκτρονικών τεχνολογιών.

Κατά συνέπεια, οι ευρύτερες εξελίξεις, που σημειώνονται στην κοινότητα του ΛΑΚ, δεν θαopen source - CMS, βιβλιοθήκες μπορούσαν να αφήσουν αδιάφορη την κοινότητα των βιβλιοθηκών. Πραγματικά, ήδη από το τέλος της δεκαετίας του 90΄ άρχισε να προγραμματίζεται η υλοποίηση και η εγκατάσταση του ΛΑΚ στις βιβλιοθήκες. Η συνάντηση που πραγματοποιήθηκε το Σεπτέμβριο του 1999 και που ονομάστηκε «Keyston Principle», αναδεικνύει το ενδιαφέρον αυτό.
Στην προκείμενη συνάντηση, συντάχθηκαν οι τρεις αρχές του «Keyston Principle». Η δεύτερη αρχή αναφέρει «Οι βιβλιοθήκες είναι αρμόδιες για τη δημιουργία καινοτόμων συστημάτων πληροφοριών, ανεξαρτήτως μορφής (format) που έχουν ως στόχο τη διάδοση και τη διαφύλαξη της πληροφορίας και της γνώσης.
Αναλυτικά, η αρχή αφορά τη διαμόρφωση συγκεκριμένων προτάσεων για θέματα σχετικά με τη μελλοντική δράση των βιβλιοθηκών, με κύριο προσανατολισμό την επίτευξη της διαλειτουργικότητας των συστημάτων τους. Γεγονός που βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την ανάπτυξη και την εφαρμογή του ΛΑΚ, καθώς μέσω αυτού εξασφαλίζονται απρόσκοπτα η πρόσβαση, η διάδοση, και τέλος, η διαχείριση των πληροφοριών στους κόλπους των βιβλιοθηκών.
Αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι, όταν κάνουμε λόγο για αυτή την ανάπτυξη, δεν αναφερόμαστε μόνο στις εφαρμογές του ΛΑΚ, που αφορούν το λειτουργικό σύστημα (π.χ. Linux) ή τα ολοκληρωμένα συστήματα της βιβλιοθήκης (π.χ. Koha, phpMyLibrary, Openbiblio κ.ά.), αλλά και σε μια σειρά από καινοτόμες λύσεις όπως τα portal, τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου κ.ά.
Η χρήση του ΛΑΚ στις βιβλιοθήκες, διαμόρφωσε μια σειρά από παράγοντες και οφέλη. Παρακάτω, επιχειρείται μια συνοπτική διατύπωση τους
Το ΛΑΚ είναι ελεύθερο και συγχρόνως καταβάλλεται για αυτό ελάχιστο ή χωρίς δαπάνες, κόστος. Επιπλέον, δεν υπάρχουν έξοδα συντήρησης, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα λογισμικά ιδιόκτητων συμφερόντων.
Η χρήση του ΛΑΚ επιτρέπει στις βιβλιοθήκες να έχουν μεγαλύτερο έλεγχο στα υπολογιστικά περιβάλλοντα, που χρησιμοποιούν, δεδομένο ότι ο πηγαίος κώδικας είναι ελεύθερος.
Καθοριστικός παράγοντας κρίνεται και η εξοικονόμηση χρόνου κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης ενός ΛΑΚ, καθώς γίνεται μια άτυπη διαδικασία κριτικής, του ότι βλέπεις παίρνεις και όχι μια διαδικασία προώθησης ενός προϊόντος της αγοράς.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει, επίσης, και ο παράγοντας ότι το ΛΑΚ αναπτύσσεται με ταχύς ρυθμούς καθώς στην ανάπτυξή του συμβάλλουν διάφορες ομάδες ατόμων. Ρυθμοί που δεν είναι εφικτοί στο περιβάλλον των ιδιόκτητων λογισμικών, τα οποία αναπτύσσονται αργά λόγω μάρκετινγκ και η εκάστοτε αναβάθμισή κοστίζει ακριβά.
Οι προμηθευτές ιδιόκτητου λογισμικού και ο τρόπος που διαχειρίζονται το προϊόν τους αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στην απόκτησή του, καθώς μπορούν να αποσύρουν το προϊόν τους ή να διακόψουν την υποστήριξή του. Τα μειονεκτήματα αυτά δεν υφίστανται στο ΛΑΚ, με δεδομένο, ότι τα μέλη μιας ομάδας κοινότητας ανοιχτού κώδικα οργανώνουν συχνά αμοιβαίους μηχανισμούς υποστήριξης π.χ. email discussion list κ.ά. Επιπλέον, είναι δυνατό μια άλλη ομάδα να πάρει το ρόλο του «συντονιστή», εάν και εφόσον ο κύριος δημιουργός ενός ΛΑΚ δεν συνεχίζει. Ένα τέτοιο παράδειγμα μπορούμε να δούμε στο ερευνητικό έργο MyLibrary, το οποίο αρχικά υποστηρίζονταν από το North Carolina State University και αργότερα από το Notre Dame University, όταν ο κύριος υπεύθυνος για την ανάπτυξη του προγράμματος, Eric Lease Morgan, ανάλαβε άλλα επαγγελματικά καθήκοντα.
Οι αρχές και οι πρακτικές ενός ΛΑΚ είναι παρόμοιες με τις αρχές και τις πρακτικές της σύγχρονης βιβλιοθηκονομίας, καθώς και οι δύο δίνουν αξία στον όρο ελευθερία, παρέχοντας ίση πρόσβαση στα δεδομένα, στις πληροφορίες και στη γνώση. Επιπλέον και οι δύο προσπαθούν να προάγουν την αντίληψη, με τελικό στόχο τη βελτίωση των κοινωνικών συνόλων.
Παρόλα αυτά υπάρχει και ο αντίλογος. Πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι ένα από τα μειονεκτήματα της χρήσης ενός ΛΑΚ είναι ότι, δεν παρέχεται επίσημη τεχνική υποστήριξη, αλλά υπάρχει μόνο η υπόθεση ότι, οι οργανισμοί που χρησιμοποιούν αυτές τις εφαρμογές θα συνεργαστούν μεταξύ τους για την επίλυση των προβλημάτων που θα παρουσιαστούν κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του. Κατ’ επέκταση οι περισσότερες βιβλιοθήκες χρησιμοποιούν το ιδιόκτητο λογισμικό, λόγω της επίσημης υποστήριξης που παρέχεται, σε συνδυασμό με την έλλειψη φιλικότητας των ΛΑΚ και του γεγονότος ότι πολλές βιβλιοθήκες δεν έχουν προσωπικό με την απαραίτητη τεχνογνωσία, αλλά και τη δυνατότητα να το εκπαιδεύσουν. Ωστόσο, πρέπει να ληφθεί υπόψιν, ότι ο βιβλιοθηκονόμος μπορεί να στερείται δεξιοτήτων που κρίνονται απαραίτητες για την ανάπτυξη ενός ΛΑΚ, παρόλα αυτά είναι ο μόνος που έχει εκτενή και σφαιρική γνώση των εξειδικευμένων απαιτήσεων της βιβλιοθήκης σε αντίθεση με τον οποιοδήποτε υπεύθυνο ανάπτυξης ενός λογισμικού
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι αν οι βιβλιοθηκονόμοι θέλουν να είναι ενεργοί παράγοντες στη διαχείριση και τη διανομή των πληροφοριών και της γνώσης, τότε θα πρέπει να εκμεταλλευθούν και να αφομοιώσουν την τρέχουσα τεχνολογία. Οι αρχές ενός ΛΑΚ, οι πρακτικές και τα αποτελέσματά του μπορούν να τους βοηθήσουν, να εκπληρώσουν τις καθημερινές τους υποχρεώσεις στο χώρο της βιβλιοθήκης αλλά και τους ευρύτερους επαγγελματικούς τους στόχους. Το ΛΑΚ παρέχει στους βιβλιοθηκονόμους έναν τρόπο να διατηρήσουν τον έλεγχο στα υπολογιστικά περιβάλλοντά τους. Η ανάπτυξη ενός ΛΑΚ και η βιβλιοθηκονομία έχουν να προσφέρουν στον τομέα της ανοιχτής πρόσβασης, σε μια εποχή που όλα ελέγχονται με απώτερο στόχο το οικονομικό κέρδος. Ωστόσο, θα πρέπει να γίνει σαφές ότι, ένα ευρύτερο ερευνητικό έργο ανοιχτού κώδικα για τις βιβλιοθήκες, πρέπει να προγραμματιστεί προσεκτικά και να ερευνηθούν λεπτομερώς και επισταμένως τα υπέρ και τα κατά, πριν από την εφαρμογή του.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία

2000. The keystone principle: an action plan for values-based librarianship. C&RL News. Vol. 61 (2).

Balas, J. L. (2002). Can you build it? Yes you can!. Computers in Libraries. 22 (2). pp. 36-38.

Bretthauer, D. (2002). Open source software: a history. Information Technology and Libraries. 21 (1). pp. 3-10.

Burger, T. N. (2007). Libraries facilitate open access to information with open source software.

Chawner, B. (2004). Free/open source software: new opportunities, new challenges.

Chudnov, D. (1999). Open source software: the future of library systems? Library Journal. 124 (13). pp. 40 -43.

Ferraro, Jashua (2006). Why your library needs open source.

Kuman V. V. Selection and management of open source software in libraries.

Lewis, P. H. (2002). Why Linux works for libraries. Computers in libraries. 22(1). pp 29-35.

Morgan, E. L. (2002). Possibilities for open source software in libraries. Information technology and libraries. 20 (1).

Morgan, E. L. (2004). Logiciels libres et bibliotheques. Biblioacid. 1 (1-2).

Muir, S. P. (2005). An introduction to the open source software issue. Library Hi Tech. Vol. 23 (1). pp. 165-168.

Koha Project GR

To Koha Project GR αποτέλει μια από τις πιο ενδιαφέρουσες προσπάθειες σύνδεσης της ελληνικής βιβλιοθηκονομικής πραγματικότητας με τις εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας των υπολογιστών. Μια προσπάθεια που υλοποιείται από την ομάδα greeklis.  

Αντλώντας από την ιστοσελίδα της ομάδας:

Το Koha είναι το πρώτο ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης βιβλιοθηκών ανοιχτού κώδικα. Αναπτύχθηκε αρχικά από την Katipo Communications Ltd. στην Νέα Ζηλανδία και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2000 από την Horowhenua Library Trust. Αυτή τη στιγμή το συντηρούν προγραμματιστές από όλο τον κόσμο.

Το Koha Project GR και όλες οι εργασίες που γίνονται σε αυτό (δημιουργία εγχειριδίων και μεταφράσεις) είναι μία προσωπική προσπάθεια και όχι επίσημο έργο του Koha. Σκοπός της προσπάθειας είναι να υπάρχει διαθέσιμο ένα δωρεάν ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης βιβλιοθηκών στα ελληνικά.

To Koha Project GR και όλες οι εργασίες που γίνονται σε αυτό (δημιουργία εγχειριδίων και μεταφράσεις) είναι μία προσωπική προσπάθεια και όχι επίσημο έργο του Koha. Σκοπός της προσπάθειας είναι να υπάρχει διαθέσιμο ένα δωρεάν ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης βιβλιοθηκών στα ελληνικά προς χρήση από βιβλιοθήκες που δεν έχουν τους πόρους για την αγορά και συντήρηση κάποιου εμπορικού πακέτου.

Ομάδα ανάπτυξης ελληνικής έκδοσης Koha: Γεωργία Κατσαρού (εγχειρίδιο, μεταφράσεις, δημιουργία και διαχείριση ιστοσελίδας) και Πανωραία Γαϊτάνου (μεταφράσεις).

Βιβλιοθήκες & Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα I

Ο όρος λογισμικό ανοιχτού κώδικα αναπτύχθηκε στους κόλπους των διαφόρων ερευνητικών προγραμμάτων και διαρκώς αναπτύσσεται. Παρακάτω επιχειρείται μια προσπάθεια ανάλυσης των κυριότερων πηγών, που θα πρέπει ο εκάστοτε βιβλιοθηκονόμος – επιστήμονας της πληροφόρησης να εξετάζει, κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης και της επιλογής ενός λογισμικού ανοιχτού κώδικα.

oss4lib (open source systems for libraries)

O oss4lib είναι ένας εξειδικευμένος ιστοχώρος, που έχει ως κύρια αποστολή του την ενημέρωση των βιβλιοθηκονόμων – επιστημόνων της πληροφόρησης, ως προς τα ελεύθερα συστήματα βιβλιοθηκών. Για την εκπλήρωση αυτής της αποστολής διατηρεί και ενημερώνει λίστα με τα λογισμικά ανοιχτού κώδικα και τα συστήματα, τα οποία σχεδιάζονται για υλοποίηση στις βιβλιοθήκες. Επιπλέον παρακολουθεί και ενημερώνει για τα σχετικά ερευνητικά προγράμματα και τις αναπροσαρμογές τους.

Πρόκειται για μια εθελοντική προσπάθεια, η οποία ξεκίνησε το Φεβρουάριο του 1999 από την Ιατρική Βιβλιοθήκη του Yale, με κύριο υπεύθυνο μέχρι και σήμερα τον Dan Chudnov. Ειδικότερα, ο oss4lib παρουσιάζει τις παρακάτω βασικές ενότητες ενδιαφέροντος:  

Εφαρμογές (βιβλιογραφία, μεταδεδομένα, δημόσιος κατάλογος, διοίκηση βιβλιοθηκών, εκπαίδευση κ.ά.) 

Γλώσσες (Perl. PHP, C, Java, κ.ά.)

Meta (άρθρα, εκδηλώσεις, δελτία τύπου και διάφορα νέα)

Πρωτόκολλα και πρότυπα (Z39.50, Dublin core, Marc, OpenUrl κ.ά.).

Open Source Software and Libraries Bibliography

Πρόκειται για μια βιβλιογραφία που ετοίμασε η Brenda Chawner, στα πλαίσια της διδακτορικής της διατριβής στο “School of information management”, στο University of Willington στη Νέα Ζηλανδία. Η βιβλιογραφία δημιουργήθηκε το Οκτώβριο του 2002 με τελευταία τροποποίηση τον Ιούνιο του 2006. Περιλαμβάνει ανακοινώσεις, άρθρα περιοδικών και τεκμήρια ιστοσελίδων, που σχετίζονται με το λογισμικό ανοιχτού κώδικα και την υλοποίησή του στις βιβλιοθήκες..

Linux in Libraries

Πρόκειται για μία ιστοσελίδα η οποία δημιουργήθηκε από τον Allen D. Tate. Παρουσιάζει link’s που αναφέρονται στη σχέση του λειτουργικού προγράμματος Linux με τις βιβλιοθήκες. Μεγάλο ενδιαφέρον, ωστόσο έχει η λίστα ηλετρονικού ταχυδρομείου (mailing list).

Σύνταξη κειμένου Μ.Ν.

Σελιδοδείκτης του μήνα

εκδόσεις Οδυσσέας

Ψηφιακή Ελλάδα

Αξιοποίησε την τεχνολογία. Κέρδισε χρόνο. Ζήσε όμορφα! Στη Ψηφιακή Ελλάδα όλα είναι δυνατά... μπορείς να κάνεις την τεχνολογία σύμμαχο στην καθημερινότητά σου, μπορείς να έχεις πρόσβαση στη γνώση, επέλεξε πολιτισμός και ενημερώσου για... βιβλιοθήκες, ιδρύματα, αρχεία, λογοτεχνία και βιβλίο, μουσική, θέατρο, χωρό, κινηματογράφο, φεστιβάλ, μουσεία, μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους... μπορείς να μαθαίνεις διασκεδάζοντας, μπορείς να κάνεις περισσότερα για την επιχείρησή σου, μπορείς να έχεις περισσότερο χρόνο για σένα... "Δες την Ψηφιακά"!

Μια «ροζ γραμμή» στη Βιβλιοθήκη της Αυστρίας

Το Μάϊο του 2007 ο Δήμος της Βιέννης αποφάσισε να θέσει σε λειτουργία "ροζ" τηλεφωνική γραμμή, με κόστος κλήσης 0,39 ευρώ το λεπτό, στα πλαίσια προσπάθειας οικονομικής ενίσχυσης της Βιβλιοθήκης της Αυστρίας, στην οποία όσοι καλούσαν θα μπορούσαν να ακούσουν την ηθοποιό Ανν Μπένεντ να διαβάζει, ψιθυριστά, αποσπάσματα από 1.200 ερωτικά διηγήματα του 18ου, 19ου και 20ού αιώνα, τα οποία ανήκουν στη συλλογή της Βιβλιοθήκης της Αυστρίας. Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας Το Βήμα, στις 10-05-07, βασική επιδίωξη του Δήμου ήταν η αύξηση των εσόδων της Βιβλιοθήκης για χρηματοδότηση των σχεδίων αναδιοργάνωσης και επέκτασής της. Θα είχε ενδιαφέρον, ένα χρόνο μετά, να μαθαίναμε τα αποτελέσματα αυτής της ομολογουμένως πρωτότυπης προσπάθειας.

Cidoc

Το CIDOC αποτελεί το διεθνές κέντρο μελέτης και ενδιαφέροντος για την τεκμηρίωση των συλλογών μουσείων και άλλων σχετικών οργανισμών. Έχει πάνω από 450 μέλη σε 60 χώρες.

Το CIDOC ιδρύθηκε το 1950 ως μία από τις 30 (μέχρι σήμερα) επιτροπές του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM) και είναι αφιερωμένο στην τεκμηρίωση των μουσειακών συλλογών.

Η επιτροπή προσφέρει δυνατότητες συνεργασίας σε επιμελητές μουσείων, βιβλιοθηκονόμους και ειδικούς της πληροφορικής, οι οποίοι ενδιαφέρονται για την τεκμηρίωση, καταγραφή και διαχείριση των συλλογών, καθώς και για την αυτοματοποίηση των αντίστοιχων συστημάτων.

Το CIDOC έχει δημιουργήσει πολλά διεθνή πρότυπα μουσειακής τεκμηρίωσης, με πιο πρόσφατο το CIDOC-CRM (Εννοιολογικό Μοντέλο Αναφοράς) – το οποίο έγινε αποδεκτό ως ISO21127 τον Σεπτέμβριο του 2006.

Εκδίδει ένα ένα ενημερωτικό δελτίο και διοργανώνει μια ετήσια διεθνή συνάντηση αφιερωμένη σε θέματα μουσειακής τεκμηρίωσης. Οι βασικές δραστηριότητες του CIDOC πραγματοποιούνται από τις ομάδες εργασίας που δραστηριοποιούνται στα πλαίσιά του.

Αφορμή για την παρουσίαση αυτή στάθηκε η δημοσίευση "Γέφυρες ανάμεσα στα μουσεία, τα αρχεία και τις βιβλιοθήκες", στο blog "Fixit"